Chiqindilarni boshqarish

4.3. Ishlatilgan moylarni qayta ishlash usuli

Elektro usulda elektrodegidratorlardan foydalaniladi, bunda elektr ta'sirida suv zarrachalari birlashishi tezlashadi va neftdan ajralishi osonlashadi.
kimyoviy jarayonda demulgator aktiv moddalar bilan aktivlashtiriladi. Demulgatorlar eritma hosil qiladi, moy zarrachalari ustki qismda plenka shaklida to‘planadi. Ko‘pchilik hollarda kimyoviy usul elektrik usul bilan birgalikda amalga oshiriladi.
Neft mahsuloti uglevodlarning har xil aralashmasi (har xil molekulyar og‘irlik va qaynash haroratli) va oltingugurtli, kislorodli va azotli organik birikmalardan tarkib topgan.
Birlamchi qayta ishlash quyidagi usullarda amalga oshiriladi:

• 
  Bir martalik bug‘latish;
  
• 
  Ko‘p martalik bug‘latish;  Doimiy bug‘latish.
  

Birinchi holatda mahsulot bug‘ hosil bo‘lguncha belgilangan haroratda qizdiriladi. Suyuqlik aralashma bug‘ va mahsulotga ajraladi.
Neftni birlamchi qayta ishlash mahsulotlari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  Gaz (butan, propan);
  
• 
  Benzinli tarkib;
  
• 
  Toza kerosin;
  
• 
  Dizel yoqilg‘isi yoki gazoyl;
  
• 
  Moylash moylari;
  
• 
  Qoldiq mahsulot (mazut)
  

4.4. Neftni ikkilamchi qayta ishlash

Neftni ikkilamchi qayta ishlash – tarkibidagi uglevodorodlarni almashish uchun termik va katalitik ta'sir jarayonlari orqali amalga oshiriladi.
Bu bosqichda qo‘llaniladigan asosiy usullar:
 Issiqlik;  Issiqlik -moylash;  Neftekimyoviy.
Issiqlik usulida yuqori sifatli avtobenzin, (yoz va qishda ishlatiladigan) dizel yoqilg‘isi, shuningdek reaktiv va qozonxona yoqilg‘ilari olish uchun to‘g‘ri haydash
(peregonka) orqali amalga oshiriladi. Issiqlik usulida og‘ir tarkibli motor yoqilg‘ilari olinadi. Bu bosqichda neftni qayta ishlash jarayonlari quyidagilar:

• 
  Termik kreking (katalizatorsiz);
  
• 
  Katalitik kreking (katalizatorlardan foydalanish);
  
• 
  Gidrokreking;
  
• 
  Katalitik riforming;
  
• 
  Termik riforming;
  
• 
  Gidrotozalash va boshqalar.
  

Issiqlik moylash usulida issiqlik energiyasi yoqilg‘isi olish hamda moylash materiallari olishda qo‘llaniladi. Bularga deasfaltizatsiya va ekstraksiya usullari kiradi. Neftni ikkilamchi qayta ishlashda olinadigan mahsulotlar:

• 
  Yoqilg‘i;
  
• 
  Moy;
  
• 
  Sintetik kauchik;
  
• 
  Azot o‘g‘itlari;
  
• 
  Plastmassaning har xil turlari;
  
• 
  Yuvish mahsulotlari;
  
• 
  Sintetik tola;
  
• 
  Moyli kislotalar;
  
• 
  Efirlar, spirtlar, atseton, fenol va boshqalar.