да иш юритиш куз куриб, кулок эшитмаган бир тарзда сансалорликни вуж удга келтиради,
виждонсиз адвокатларнинг юридик хийда-найранг ишлатишларига доимий манба булиб
К ° л а д и .
Диккенснинг Англия фукароси бошига битган бир фалокат булмиш Канцлер
судининг фаолияти билан боглик хиёнату мусибатларни цайта-кайта фош этишнинг
ажабланадиган ери йук.
294
ОЛИВЕР ТВИ С ТН И Н Г БОШ ИД АН К Е Ч И Р Г А Н Л А Р И
282 б.
Тахта ц а н д а й та р а ц ла б т уш га ни ни ...
— дорга осаётганда улимга мазр<ум этилган айб-
дорнинг оёги остидан тортиб олинадиган тахта.
285 б.
Ш е р и ф
— графликдаги ижроия маъмуриятнинг полиция ва жиноий кидирув, шунинг-
дек, парламентга буладиган сайловларни ташкил этиш, суд хукмларининг ижроси ва шу
кабиларни назорат цилиб турадиган олий мансабдаги вакили.
288 б.
... о л и н г а н ж а р и м а н и н г ц о ц я р м и н и ч ун т а ги га у ради...
— Ноэ уз устомонлигини ишга
солиб, якшанба кунлари черковларда ибодат тугамасдан спиртли ичимлик сотадиган
цовоцхоначиларни аки^ларди, бу эса полиция томонидан тацицланган эди; полицияга
цонунни бузганлари хацида маълумот бериб, сотувчидан ундирилган жариманинг ярми
ни олар эди.
Евгений Ланн.
Г А Р И Б Л А Р ' Ш ОМ ИНИ М У Н А В В А Р Э ТГА Н А Д И Б
295
Г А Р И Б Л А Р ШОМИНИ М У Н А В ВА Р ЭТГАН А Д И Б
М у ъ ж и за л а р одатда ф а ^ а т авлиё о д а м л а р га куринади, дейиша-
ди. Леон Ф ейхтвангернинг «Сохта Нерон» ром анида п атм осли к авлиё
Иоанн ловиллаб ёнаётган к е л а ж а к н и к а н д а й аник, курга н л и ги н и тасвир-
лайди.
Х,ар бир халк, тарихид а ёрцин из к,олдирадиган буюк ёзувчи, шоир-
ларни х,ам м уъ ж и за кор, дейишади. Н а за р и м д а бу ю ксак бах,о икки
ж ихд тд ан эътиборга лойиц. Биринчидан, х,ар кдндай асрда я ш а г а н одам-
лар х,аётининг м аъ л у м чегараси бор. Кейинги асрларда у л а р н и н г х,аёти
утм иш га айланади, ул арн и н г кил ган яхши-ёмон иш л ари агар китобда
колм аса — унутилади. А гар инсоният а^л-заковати к а ш ф этган ноёб
м у ъ ж и з а — китоб бул м аганид а од ам ларнинг узлариям, и ш л а р и я м йуц-
ликка юз тутарди. Ш у м у ъ ж и з а ту ф а й л и одам ларнинг х,аёти сунмайди,
асрлардан асрларга утиб, абадий давом этади.
X IX аср А н гл и я э^аёти м ан за р а л ар и н и сезфгар ёзувчи Ч а р л ь з Д ик
кенс асарларисиз тасаввур к;илиш к,ийин. Унинг асарлари сах,ифаларида
куз унгимизда «эски, оцкунгил А нгл ия», Лондон к;асрлари ва боглари, му-
софирхоналари ва кдхвахонал ари, дуконлари ва бозорлари, Темза со^ил-
лари, цим орхоналари ва цам оцхоналари, аслзодалари ва к а м б а га л л а р и ,
ка р и я л а р и ва болалари... намоён булади. И ккинчи м у ъ ж и з а ш ундаки,
г^албига етти ик,лимнинг ноёб рух,ий б ойликларини ж о к,илган, аммо куча-
л а р д а тиланч илик к,илиб юришга, угри, м у т т а х д к л а р г а дастёрлик ^илиб
ю риш га м аж бур булган ажойиб болалар мех,рибок з а г^азилкаш Ч а р л ь з
Диккенс сиймосида узл ари н и н г ку д р а тл и х,имоячиларини топдилар. У уз
ром анлари билан кашшоклик,- ё лгизлик, ташландик,лик азобини тортаёт-
ган, х,амманинг эътиборидан четда долган м ак та б л а р д а тош багир муал-
л и м л а р ^улида, м олу пулга ж у д а цизикддиган, аммо узл арининг энг ноёб
бойликлари булган ф ар за н д и га бефарк кдрайдиган ота-оналарнинг к,у-
лида, худбин, м анф аатпараст, ол ч о ^ л а р н и к г к,улида х у р л а н а ё т га н бола-
л а рн и к,уёшдай саховатли мех,ри билан гопатди, бош ларини силади,
куз ёшларини артди ва ц ул л ари д ан етаклаб, ка тта х,аёт й у л и га олиб
чин;ди. Адиб иж оцининг энг заковатли тадк,ицотчиларидан бири, аж ойиб
суз санъаткори Стефан Цвейг гувох,лик беришича, «Оливер Твист» боси-
либ чивданидан кейин А н гл и яд а ги ж у д а куп бой-бадавлат одамлар
етим, т а ш л а н д и к б олалар учун мех,р, ш а ф ^ а т уйларини барпо этишган,
хайр-садаца у л а ш и ш купайган, А н гл и я ^ у к у м а т и хусусий м ак та б л а р д а
б олаларнинг к и й н а л га н -^ и й н а л м а га н л к ги н и билиш учун н азоратн и ку-
чайтирган. Диккенс туф а й л и А н гл и яд а одамларнинг бир-бирига меэф-
ок,ибати ортган, купгина кам багал, етим болаларнинг цисмати бирмунча
енгиллаш ган. «У олам ш од л и кл ари н и купайтирди, — дейди Стефан
Цвейг. — Унинг китобига термилган м иллионлаб ж у ф т к у з л а р д а ёш
ял тирад и, ш од ликлари елга совурилган юзлаб цал б л а р д а щайтадан
севинч гуллари очилди». Мафтункор австрияликнинг айтиш ича, «Дик
кенс асарларини хал!; орасида узи уцимокчи булганида бутун А н гл и я
ш одликдан ^ алциб кетган». Диккенс билан учраш ув пайтид а минг-
м инглаб одамлар з а л г а сигмаганидан зи н ал арга, деворларга, устунларга,
са^н а га ч а чикиб кетишган. А м ерикада эса Диккенс овозини эшитиш
296
Do'stlaringiz bilan baham: |