|
1 Қ} р бон ов I I I . С ей т х а л ш о в Э. Тиълим т ш и м и н и б(
1
ш ҳариш . - Т.: « 'Г урон -И қ боя». 2 0 0 6 - 1 0 1 - 6 .
39
шаклланганлиги ва давлатнинг ривожига ҳисса қўша оладиган
билим ва кўникмаларни қай даражада эгаллаганликларини
ўрганувчи восита ҳисобланади, деган хулосага келишимиз
мумкин.
40
3 БОБ. ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА МЕНЕЖМЕНТНИНГ ИЛМИЙ
АСОСЛАРИ ВА СТРАТЕГИЯСИ
Таълимни бошқариш назарияси ва амалиётида менежментнинг
шаклланшии
ва ривожланшии.
Таълимда
менежменш
пшрмоқ
менежментининг
бир
тури
сифапшда.
Таълимда
стратегик
менежметнинг амалий жиҳатлари. Стратегияларнинг турлари ва
уларни
таълим
соҳасида
қу;шаш
ама,шёпш.
Инновацион
стратегияларни амалга оширишда лойиҳалар бошқарувининг ўрни.
3.1.
Таълимни бошқариш назарияси ва амалиётида
менежментнннг шаклланиши ва ривожланиши.
Билимлар
ва
интеллектуал
капитални
улардан
янада
самаралироқ фойдаланиш мақсадида бошқариш муаммолари
сўнгги йилларда биринчи даражали ақамият касб этмокда. Айрим
ташкилот назарияси ва амалиётида билим бошқарув объекти
сифатида
қаралиши лозимлигини
тан
олиш
тенденцияси
кузатилмоқда. Корхона-ларнинг рақобарбардошик даражасига
уларнинг
билимларни
шакллантириш,
жамлаш
ва
ривожлантириш, уларнинг негизида инновациялар яратиш, охир-
оқибатда рақобат соҳасида
барқарор устунликка
эришиш
қобилияти янада кучлироқ таъсир кўрсатмоқда.
Менежерлар амалда, шу жумладан таълим соҳасида ҳам
бошқарув функциялари ва методларини қўллаш мақсадини
кўймоқдалар. Бу ерда шуни қайд этиш лозимки, таълим
муассасалари менежментни амалга жорий этишга анча кеч
киришганлар
ва ҳанузгача уни қўллаш
борасида
саноат
корхоналаридан анча ортда қолмоқдалар.
Таълим тизими учун менежерлар тайёрловчи ўқув юртлари
сўнгги йиллардагина пайдо бўлди. Бу бир қанча омиллар,
чунончи: “Таълим тўгрисида”ги Қонунга мувофиқ узлуксиз
таълим тизимининг янада ривожланиши; таълим-тарбия ва
хўжалик масалаларини ечишда ўқув юртларига кенг млсгақиллик
берилиши; таълим соҳасида халқаро алоқалар кенгайиши ва
Ўзбекистон бозор иқтисодиёти ривожланаётган шароитда ўқув
юртларини бошқариш иқтисодий механизмларининг кучайиши
билан боғлиқ.
41
Бошқача айтганда, таълим олиш учун ўқув юртини танлаш
имконияти кенгаймоқда. Ҳар бир ўқув юрти ўз имкониятларидан
тўлақонли фойдаланишга ҳаракат қилмоқца, яъни бошқарув
объекти сезиларли даражада ўзгарган. Айни шу сабабли бошқарув
ҳам ўзгариши, менежмент шаклини касб этиши лозим.
Ўқув юртида бошқарув объектлари уч таркибий қисмга
бўлинади: моддий-техникавий (асбоб-ускуналар, воситалар ва б.),
информацион (ўкув режалари, дастурлар, ҳужжатлар ва б.) ва
инсоний. Иш сифатини бошқариш охирги объектдан бошланади.
Таълим менежментининг муҳим жиҳати унда ўзаро боғланган
икки
томон
-
педагогик
ва
иқтисодий
йўналишнинг
мавжудлигидир. Иккала йўналиш ҳам муҳим, лекин улар кўпинча
вақтда ва маковда муштарак эмас. Айни шу сабабли ё таълим-
тарбияни, ё хўжалик жараёнини бошқариш билан шугулланувчи
менежерларнинг гуруҳлари ажратилади.
Таълим
менежменти
ва
иқтисодиёти
фани
таълим
муассасалари рахбарларининг бошқарув фаолияти, бошкарув
масъулияти ва маданияти, бошкарув функциялари ва методлари,
боипсаришнинг қонун-қоидалари ва тамойиллари, рахбар ва лидер
фазилатлари, таълим муассасаси рахбарларининг функционал
вазифалари, таълим муассасаларини бошкаришда ахборот ва
коммуникация,
раҳбарларнинг
инновацион
фаолиятлари,
бошкарувда тарбиявий муносабатлар ва рахбарлик услублари,
таълим муассасаларининг ташкилий тузилиш и, стратегик
бошкарув ва режалапгтириш, раҳбарнинг иш вақти ва ундан
фойдаланиш,
персоналии
бошкариш
хамда
таълим
муассасаларини бошкаришда мотивлаштириш ва мотивлаштириш
назарияларини тадқиқ этади.
Педагогик фаолият интеллектуал меҳнатнинг бир тури
сифатида кўпроқ маънавий эҳтиёжларга таянади. Ўқитувчилик
фаолиятининг ўзига хос хусусияти шундаки, у “инсон - инсон”
тизимида амалга оширилади. Педагог ҳамманинг кўз ўнгида
туради, унинг фаолиятига ўқувчилар, уларнинг ота-оналари,
ҳамкасблари, ўқув юрти раҳбарлари баҳо беради. Атрофдагилар
эътиборини
қозониш
ўқитувчи
учун
кўпинча
моддий
42
рағбатлантиришдан
муҳимрокдир.
Таълим
менежменти
ўқитувчига касбий кўникмаларга қўшимча тарзда бошқарув
кўникмаларини ҳам
ривожлантириш
имкониятини
беради.
Уларнинг мавжудаиги командада самарали иш олиб бориш,
режалаштиришни амалга ошириш, м\аммоларни оқилона ечиш,
ташаббус кўрсатиш, лидерлик фазилатларини, тадбиркорлик
фаоллиги
усулларини,
коммуникатив
кўникмаларни
ўзлаштиришга ёрдам беради.
Do'stlaringiz bilan baham: |
