Буюк Дедактика

Текшириш усуллари: 1) диктант ва ёзма ишлар 25. Диктантларни текширганда ҳам шундай
килиш мумкин. Бир, икки, ёки зарурат бўлса, кўпроқ ўқувчи навбат билан турғизиб, ёзганларини тиниш белгиларини ҳам айтиб, аниқ ва ифодали қилиб ўқитиш керак. Бошқалар ўз дафтарларига қараб, йўл кўйган хатоларини тузатиб борсин. Лекин баъзан муаллимнинг ўзи ҳам битта-иккита ўқувчининг дафтарини кўздан кечириши мумкин, агар эътибор бермай ёзган бўлса, жазоланади (ҳайфсан олади). 2) ва стилистик хатоларни тузатиш. 26. Стилистик хатоларни тузатиш вақтни кўп олади, лекин бунда хам юқоридаги усулни қўлланиш мумкин. Масалан, бирор текстни бир тилдан иккинчи тилга таржима қилаётганда бундай қилиш лозим: ҳар бир декуриондаги (ўнликлардаги) ўқувчиларнинг ҳаммаси таржима қилиб бўлгач, бир ўқувчи тургазилади ва у ўзига рақиб танлаб олади. Иккаласи ҳам ёнма-ён тургач, биринчи чақирилган бола ўзи қилган таржимани қисмларга бўлиб, гапма-гап ўқийди, бошқалар эса диққат билан тинглайди; муаллим ёки унбоши ўқиётган боланинг ёнида туриб, унинг дафтарига қараб ҳеч бўлмаса орфографиясини текшириб боради. Ўқувчи таржимани охиригача ўқиб бўлгач, ёнида турган рақиби ўзи сезган хатоларни кўрсатади. Сўнгра шу декуриондаги болалар ўзлари сезган хато­ларни айтадилар, кейин синфдаги бошқа ўқувчилар ҳам унга қўшимча қилишлари мумкин; ниҳоят, керак бўлса, муаллимнинг ўзи хам йўл-йўриқ кўрсатади. Лекин бу вақтда доска олдига чиқарилган рақибдан ташқари ҳамма болалар ўз дафтарига караб, хато қилган бўлса, уни тузатиб бориши керак чақирилган рақиб ҳам баҳолаш учун хатолари тузатилмаган дафтарни муаллимга узатади. Таржиманинг бу қисми текшириб, тузатиб бўлингач, бошқа қисмига ўтилади ва шу тариқа охиригача етказилади. Сўнгра рақиб ўз таржимасини юқоридагидек қилиб ўқийди, лекин олдинги бола унинг хато таржимани колдириб, тузатилган таржимани ўқимаслигини назорат қилиб боради; айрим сўзлар, иборалар, гаплар ҳақидаги мулоҳазалар юқоридаги тартибда айтилади. Сўнгра яна икки ўқувчини доска олдига чиқариб, текшириш шу тариқа имкони борича (ватқт тугагунча) давом эттирилаверади.