Buxoro muxandislik texnologiya instituti kimyoviy va oziq-ovqat texnologiyasi fakulteti noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi kafedrasi

Suvda erimaydigan minerallarning tuproqli qismi organik va noorganik moddalardan tuzilgan. Noorganik qism tuproqli minerallar va gidroslyud, xlorit, dala shpati va peroKCln guruhi bilan xarakterlanadi. Organik qism ikki ko‘rinishdagi moddani saqlaydi: suv o‘ti plankton va terrigen (chaqiq) moddasi.

Maydalangan rudada 33 % massa miqdorida 0,75 mm o‘lchamli, flotasion boyitish uchun yirikligi bo‘yicha tayyor sinfni saqlaydi.

Boyitishning texnologik sxemasini va uni ishlab chiqarish qurilmasini tanlash rudaning asosiy tarkibi va minerallarning xossalari bilan bog‘liq.

Tuproqli minerallar pulpadagi flotasion reagentlarni adsorbsiyalashga qodir va qiyin yemiriladigan barqaror ko‘piklarni flotomashinalarda vujudga keltiradi. Boyitish mahsulotlari olishda, shlamlar ularning ajralishini qiyinlashtiradi va oxirgi mahsulotni sifatini pasaytiradi. Shuning uchun sxemani ishlab chiqishda rudalardagi shlamlarni yo‘qotish jarayoniga ko‘proq e’tibor qaratilgan edi. Qatlamlar bo‘yicha xom-ashyo tarkibi 1- jadvalda keltirilgan.

GOST- 4568-83 ning amaldagi talablariga muvofiq K (eritmalardagi kristallangan) markasidagi kaliy xlorid va texnik maqsadlar uchun F (kaliyli rudalarni flotasion boyitish) va qishloq ho‘jaligi uchun granulali yoki yirikkristalli mahsulot ishlab chiqarish ko‘zda tutilayapti.

Qishloq ho‘jaligi uchun ishlab chiqariladigan kaliy xloridni yopishqoqligini yo‘qotish maqsadida alifatik aminlar yoki kondisionirlangan qo‘shimchalar bilan ishlov beriladi.

Kimyoviy toza kaliy sulfatda 54,06% K2O saqlaydi, erish harorati 12670C, gigroskopik nuqtasi (26,70C bo‘lganda) 93,6%. U bir qancha 300, 350, 449 va 5850C haroratlarda kritallsimon modifikatsiyalarda polimorf aylanishlarda mavjud.

Kaliy sulfat olish uchun quyidagi usullar ishlatilishi mumkin: bir qancha sulfat tuzlari, masalan, epsomit (MgSO4), mirabilit (Na2SO4. 10H2O) va boshqalar hamda kaliy xloridni ta’siri asosidagi konversion usul.

1.Epsomit MgSO4 dan kaliy sulfat olish:

2KCI+ MgSO4 =MgCI2+K2SO4