Buxoro muxandislik texnologiya instituni

Neft - gaz kondensati nisbatiga qarab ochiq neft mahsulotlarining chiqishi 
№ 
Xom ashyo 
Nisbati, 
mass % 
Ochiq neft mahsulotlarining 
chiqish ko`rsatkichlari, 
mass. % 
1 
Neft  
12 
86 
Gaz kondensati 
88 
2 
Neft  
17.5 
87 
Gaz kondensati 
82.5 
3 
Neft  
19.5 
89 
Gaz kondensati 
80.5 
4 
Neft  
22 
85 
Gaz kondensati 
78 
5 
Neft  
26 
87 
Gaz kondensati 
74 
6 
Neft  
29 
87 
Gaz kondensati 
71 
7 
Neft  
25.5 
85.5 
Gaz kondensati 
74.5 
        
1.5 -jadval 
1.5-jadvalda tekshirish obyektlarining fizik-kimyoviy tavsiflari berilgan. 

---

37 
 
Tekshirish obyektlarining fizik-kimyoviy tavsiflari 
№
 
Ko`rsatkichlar 
AI-80 
1 
Rangi 
Ochiq-sariq, toza, tiniq 
2 
Detonatsion barqarorligi: 
Tadqiqot usuli bo`yicha O.S. 
Motor usuli bo`yicha O.S. 
 
80 
76 
3 
20
0
C dagi zichlik, gr/sm
3
, dan ko`p emas 
0.750 
4 
Sindirish ko`rsatkichi, n
D
20
 
1.4500 
5 
Mis taxtachasida sinash 
Chidaydi 
6 
Suv miqdori 
Yo`q 
7 
Mexanik qo`shimchalarning miqdori 
Yo`q 
8 
Fraksion tarkibi: 
Haydash boshlanish harorati, 
0
C 
Haydash chegaralari, 
0
C 
10 % 
50 % 
90 % 
Qaynash oxiri, 
0
C 
Kolbadagi qoldiq, % 
Yo`qotishlar, % 
 
42 
 
50 
104 
150 
180 
1.5 
3.0 
9 
Oltingugurtning massa ulushi, % da 
0.02 
10 
Suvda eruvchan kislota va ishqorlarning miqdori 
Yo`q 
11 
Kislotaliligi, 100 sm
3
 benzinga KOH mg 
3.0 
12 
Uglevodorodli tarkibi, % mass 
Aromatik uglevodorodlar 
n-parafin uglevodorodlar 
izo-parafin + naften 
 
50.12 
14.23 
35.65 
 
       
Keltirilgan  malumotlardan  ko`rinib  turibdiki  benzin  och-sariq  rangda,  tiniq, 
oktan soni tadqiqot usuli bo`yicha 80, motor usuli  bo`yicha esa 76, zichligi 0.750 
gr/sm
3
 va sindirish ko`rsatkichi 1.450, mis taxtachasidagi sinashga chidaydi, suv va 
qo`shimchalar  yo`q.  fraksion  tarkibi  bo`yicha  50%  104
0
C  da,  90%  150
0
C  da 
haydaladi, qaynash oxiri 180
0
C. 

---

38 
 
       Shuni  takidlash  kerakki  Buxoro  neftni  qayta  ishlash  zavodida  AI-80  (A-80) 
avtomobil  benzinini  olinadigan  xom  ashyo  tarkibidagi  neft  :  gaz  kondensati 
nisbatining o`zgarishi sababli aromatik uglevodorodlar va benzolning miqdori ham 
o`zgaradi.  Neft  va  gaz  kondensatining  nisbati  8  :  2  bo`lgan  neft  gaz  kondensatli 
xom  ashyodan  2008-yilda  ishlab  chiqarilgan  benzinda  benzol  (5%)  va  aromatik 
uglevodorodlarning  miqdori  Yevrostandartga  to`g`ri  kelgan.  Bu  namuna  deyarli 
Yevrostandart-3 ga to`g`ri kelar edi – adsorbsion – krioskopik usul bilan aromatik 
uglevodorodlarning guruhli miqdorini aniqlashda u 44.7% mass.ni tashkil qildi. 
       Ammo  keyinchalik  neft  zaxiralarining  qisqarishi  natijasida  neft  gaz 
kondensatli  xom  ashyo  tarkibining  gaz  kondensatini  65-70%  gacha  oshish 
tomoniga  o`zgarganda  aromatik  uglevodorodlarning,  xususan  benzolning  miqdori 
5.03 (% mass.) gacha oshdi. 
       Shu  sababli  AI-80  benzinini  boyitish  jarayonlarini  benzinni  Yevropa  tasnifi 
Yevro-4 va Yevro-5 larga to`g`ri kelishi maqsadida dearomatlash va denormallash 
– ishlab chiqish zarurati tug`ildi.