Buxoro davlat universiteti raxmatullayeva f. M. Korporativ strtegiya va tashkiliy dizayn

9.2. Yangilikdan qiymatni olish
"Agar odam ... sichqon uchun tuzoqlarni qo'shnisidan ko’ra yaxshiroq qilsa, u hatto uyini o'rmonda qurgan bo'lsa ham, dunyo uning eshigiga boradigan yo'lni topib boradi", deb xitob qildi Emerson.
Shunga qaramay, yangi sichqon tuzoqlarini yaratgan va boshqa ixtirochilarini, ehtimol, Karib dengizidagi millionerlar uchun plyajlardan ko'ra, bankrotlik bo’yicha sud majlislarida uchratish mumkin. Innovatsiya na jismoniy shaxslar, na kompaniyalar uchun shuhrat va boylikning hech qanday kafolatini bermaydi. Innovatsiyalarning texnologik intensivligi va rentabelligi to'g'risida empirik dalillar buni tasdiqlaydi. ITTK ishlarining intensivligi va mahsulot innovatsiyalarining chastotasi rentabellik bilan salbiy bog’liklikni ko’rsatmoqda.
Novator uchun innovatsiyaning rentabelligi yangilik tomonidan ishlab chiqarilgan qiymatga va novator oladigan ulushiga bog'liq. Innovatsiyalar tomonidan yaratiladigan qiymat bir necha tomonlar o’rtasida taqsimlanadi. (11.2-rasm).
Shaxsiy kompyuterlar haqida gap ketganda, MITS, Tandy, Apple va Xeroxning novatorlari o'zlarining yangiliklaridan juda kam daromad olishdi. Taqlid qiluvchilar - IBM, Dell, Compaq, Acer, Toshiba va kompyuter sanoatining boshqa ko'plab izdoshlari esa ancha yuqori daromadga ega bo'lishdi. Biroq, ularning daromadlari sanoat yetkazib beruvchilari tomonidan olingan katta foyda bilan taqqoslab bo’lmaydi: Intel (mikroprotsessorlar), Seagate Technology va Quantum Cogr (diskovodlar), Sharp (LCD monitorlar) va Microsoft (operatsion dasturiy ta’minotlar). Kuchli sanoat raqobati tufayli shaxsiy kompyuter tomonidan yaratilgan qiymatning katta qismi xaridorlar tomonidan o'zlashtirildi, ular odatda shaxsiy kompyuterlaridan foydalanishdan olgan qiymatidan ancha kam haq to'lashdi.

11.2.-rasm. Qiymatni o'zlashtirish: innovatsiya kimga foyda keltiradi?
O’zlashtirish rejimi (regime of appropriability) atamasi innovatsiyalardan tushadigan daromadlarning taqsimlanishiga ta'sir ko'rsatadigan shartlarni tavsiflash uchun ishlatiladi. Kuchli o'zlashtirish rejimida novator yaratilgan qiymatning katta qismini egallashga qodir: NutraSweet sun'iy tatlandırıcı (Searle tomonidan ishlab chiqarilgan, keyinchalik Monsanto tomonidan sotib olingan), Pilkingtonning shisha eritish jarayoni o'z egalariga katta daromad keltirdi. Zaif o’zlashtirish rejimida qiymatning katta qismini boshqa tomonlar oladi - bu ilgari tavsiflangan shaxsiy kompyuter sanoatida bo'lgani kabi. Innovatorlar innovatsiya qiymatini qanday darajada o'zlashtira olishlarini aniqlashda to'rtta omil hal qiluvchi rol o'ynaydi: mulk huquqi, texnologiyaning noaniqligi va murakkabligi, ilgarilab ketish muddati va o’zaro to’ldiruvchi resurslar.