Buxoro davlat universiteti «O’zbekiston tabiiy geografiyasi» fani bo’yicha ma’ruza matni


Hayvonot dunyosini muhofaza qilish



Download 1,51 Mb.
bet94/144
Sana12.01.2022
Hajmi1,51 Mb.
#336771
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   144
Bog'liq
Buxoro davlat universiteti «O’zbekiston tabiiy geografiyasi» fan (1)

Hayvonot dunyosini muhofaza qilish. O`zbekiston hayvonlari ham keyingi o`n yil ichida muhofazaga muhtoj bo`lib qoldi. Buning asosiy sabablari-aholi o`z xo`jaligi bilan barcha zonalar ichiga tobora chuqur kirib borishi, tabiiy landshaftlarni madaniysi bilan almashinishi, hayvonlar ekologik muhitining tobora yomonlashuvi va nihoyat hayvonlarning ovlashning ilmiy asoslangan tartibiga qat’iy rioya etmaslik hamda bu boradagi nazoratning sustligidir.

Manbalarda ko`rsatilishicha XIX asrning ikkinchi yarmida G`arbiy Tyanshan tog` tizmalarida, Bobotog`, Ko`hitangtog`, Boysuntog`, Hisor tizmalarida hozir soni keskin kamayib ketgan hayvonlardan ilvirs, qoplon, Buxoro tog` qo`yi, ko`ksug`ur, Qizil bo`ri, Tyanshan oq tirnoqli ayig`i, yo`l-yo`l sirtlon, Turkiston silovsini , tog` qo`ylari , Qizilqum qo`yi va boshqalarni tez-tez uchratish mumkin edi. Endilikda bu hayvonlarning aksariyat qismi qo`riqxonalarda va zakazniklarda maxsus ko`paytirilmoqda.

Hatto asrimiz boshida keng tarqalgan qushlardan boltayutar, dasht lochini, pushti sakoqush, jajji oqqush, o`rdak, burgutning 4 turi, qumoy, qiron Qora lochin, itolgi, bizg`aldoq juda kamayib ketdi. Ko`plab hayvonlarning ekologik makoni bo`lmish tekislikdagi to`qaylarning va tog`dagi o`rmonlarning juda qisqarib ketishi yovvoyi hayvonlar qirilib ketishiga olib keldi. O`lkadagi tabiiy ekologik sharoitning yomonlashuvi va inson omilining bevosita ta'sirida bir vaqtlar tabiatda erkin yashagan Turon yo`lbarsi, Qizilto`ti, sirtlon, xachir kabi hayvonlar butunlay yo`qolib ketdi. O`rta Osiyo qoploni, Old Osiyo qoploni, chipor sirtlon, Ustyurt qo`yi, Qora laylak, tuvaloq, qum charx iloni, O`rta Osiyo kobrasi, uzundum burgut kabi nodir hayvonlar butunlay tugab ketish xavfi ostida turibdi. O`zbekiston "Qizil kitobi" ga umurtqali hayvonlarning nodir va yo`qolib ketish xavfi ostida bo`lgan jami 63 turi va kenja turi kiritilgan bo`lib, ular orasida 22 tur sutemizuvchi hayvon, 31 tur qush, 5 tur sudralib yuruvchi hayvon va 5 tur baliq bor.


Download 1,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   144




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish