Buxoro davlat universiteti «O’zbekiston tabiiy geografiyasi» fani bo’yicha ma’ruza matni

Qumli cho’l tuproqlari Qizilqum, Quyi Zarafshon, Qashqadaryo, Markaziy Farg`ona, Mirzacho’l va Quyi Amudaryodagi qumli tekisliklarda tarqalgan. Maydoni 1370 ming gektarni tashkil etadi. Bu tuproqlar yuzasi qalinligi 0-8 sm gacha sochilma qumlardan iborat bo’lib, o’simlik ildizlari bu erda shoxlaydi. Strukturali gorizont 8-12 sm chuqurlikda joylashgan, unda o’simlik ildizlari shoxlaydi va sur rangdagi dog`lar uchraydi. Qumli cho’l tuproqlarida chirindi va ozuqa moddalar kam. Chirindi miqdori 0,3-0,6 % ni tashkil etadi. Bunday tuproqlardan dehqonchilikda maxsus agrotexnika tadbirlarini qo’llash bilan unumdorlikni oshirib, foydalanish mumkin. Qumli cho’l tuproqlarida chirindiga aylanadigan bir yillik o’simlik qoldiqlari 372 gG`m<sup>2</sup> ni tashkil etsa ham chirindiga kambag`al, chunki bu tuproqlarda biologik jarayonlar qisqa muddatda juda tez o’tadi.