Buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti iqtisodiy ta

II bob bo’yicha xulosalar

Ba’zi bir mehmonxona zanjirlarini o’rganib chiqqan holda quyidagi rasmlarni ko’rish mumkin:

Yuqoridagi diagrammada o’rganib chiqilgan mehmonxona zanjirlarining tarkibiga kiruvchi mehmonxonalar soni bo’yicha tuzildi. Shunday ko’rishda kichik sonlarga o’xshaydi. Lekin bunday sonlar masshtabini olsak buncha mehmonxonalarni bir joyda jamlasak bitta shahar yetmay qolishi mumkin. O’zbekiston bilan solishtiradigan bo’lsak Butun O’zbekistonda buncha mehmonxonalarning o’zi yo’q. Bir tomondan O’zbekiston buncha mehmonxonalargaehtiyoj sezmaydi. Chunki talab ko’p bo’lmagan joyda taklifning ham ko’p bo’lishi kuzatilmaydi. Lekin O’zbekiston mehmonxonalari qimmat narx orqali narxiga yetarlicha xizmat ko’rsatmaydi. Shuning uchun O’zbekiston turizm bozori arzon lekin yaxshi xizmat ko’rsatadigan mehmonxonalarga muhtoj. Shu asnoda bunday mehmonxona zanjirlari o’zlarining asosan o’rta darajadagi mehmonxonalarini bizda tashkil etishlariga imkoniyatini yaratish zarur.

Mehmonxona zanjirlari tarkibiga kiruvchi mehmonxonalarning xonalar soni

III bob. O’zbekistondagi mehmonxona zanjirlari va ularning tahlili.

3.1. O’zbekistondagi mehmonxona zanjirlari va ularni rivojlantirish potensiallari.

O’zbekistonda faqat Toshkent shahrida dunyo mehmonxona zanjirlari tarmoqlari mavjud.Bularga AQSHning mashhur “Intercontinental hotelGroups” mehmonxona zanjirining “Intercontinental” mehmonxonasi.

“Intercontinental” mehmonxonazanjirlari.

Jahonturizmbozoridakattaahamiyatgaegabo’lganmehmonxonalardanbiri “Intercontinental” mehmonxonalarzanjirlaridir. “Intercontinental- Tashkent” mehmonxonasiO’zbekistondagiyagonabeshyulduzlimehmonxonadir. Uningxususiyatlariquydagicha:

Joylashuvi: 5 yulduzlimehmonxona 1997 yildaochilgan. O’zbekistonMilliybanki, Savdomarkazivatelekomunikasiyamarkaziyrayonatrofidajoylashgan. XalqaroAeroportgachabo’lganmasofa: mashinada 20 minut (10 km), markazgachabo’lganmasofaesa5 km.

Aeroport – mehmonxonavaMehmonxona- Aeroportmasofadagiyo’lxaqi 20 AQSHdollarbuyurtmagaasosanmehmonxonalimuzinxizmatinitashkiletishmumkin.

Xizmatlar: 232 mehmonkutadiganxonasimavjudbo’libulardaindividualsistemadagikondisionerlarulagan.

Bulardan:

• 52 standart (oddiy) xonalar;

  
  

• 160 tayaxshiroqnomerlar (ulardan 54 tasi 2 taalohidakrovatlaribilan);

  
  

• 15 takichiklyukslar;

  
  

• 2 takattalyuks;

  
  

• 2 tavitsaprezidentlyuksi;

  
  

• 1 taprezidenlyuks.

  
  

Hammaxonalardaxalqaroliniyalargaulangan 3 tatelefon, 38 tatelevizionkanallar, minibar, seyf, shoxonakrovatmavjud. Shuningdekxonalartutunlidetektorvayong’inpaytidaavtomatiksuvpurkagichbilanjixozlangan. Hammavannaxonalardaxalat, tapochka, dushvafenbor.

220 volt 50 TS

mahalliyvaqt: Grinvichbo’yicha 5 soat

2 tarestorandaxalqarovao’rtayerdengizioshxonalaritaklifetiladi.

Bar “Render Vous”

BiznesMarkazhammazaruriyvositalargaega- elektoronpochta, internetvasekretarxizmati, avialiniyaxizmati, pulalmashtirishshaxobchasibor.

Fitnesklubquyidagilarnio’zichigaoladi: isitiladiganyopiqbasseyn, sauna, turkchaparxona, solyari, massajxonasi, go’zalliksalonivasartaroshxona.

Konferensiyazalixizmatlari: Shahardagiengkattabanketzalibo’lib, 650 kishinisig’diradi. Xalqarostandartlargamuvofiqsinxrontarjimaxizmatlaribilanjixozlanganmajlislaruchun 4 taxona(board meetings)bilanbirgabarchazaruriyvositalarbilanjixozlangan.

Umumanolgandabugungikundauchrashuvxonalaribilanbirga, mehmonxonada 246 taxonabo’lib, harbiridatelevizor, kondisionerlarbor. 650 kishigamo’ljallangan 7 takonferenszallari, sog’lomlashtirishxonalari, go’zalliksaloni, Meksika, Italiyavaxalqaromiqyosidagi 3 tarestoran, hamdamehmonxonaYaponbog’ivako’lbilantutashibjudachiroyliko’rinishimehmonlarnio’zigayanadatortadivapotensialturistlarnijalbetadi.

Standart (oddiy) xona: Buzamonaviy, qulayshohonakrovatmavjudbo’lganochrangbilanbezalganxona. Shuningdekxonadaishlashuchunqo’shimchastolvadamolishuchunkreslolarmavjud. Bu ½ shaxslarnijoylashtirishuchunmo’ljallanganoddiyxonalardir. Xonalarchekuvchilarvachekmaydiganlaruchunmo’ljallanganqavatlardajoylashgan.

Yaxshiroqxona:Buochrangdagioddiyxonabo’libuerda 1 tashoxona, krovatyoki 2 taalohidakrovatlarbo’lishimumkin. Xonadaqo’shimchayozuvstoli, oynalistolvaqulaydivanmavjud.

Kichiklyuksxona: Bu 2 taxonadaniboratyotoqxonasidashoxonakravatmavjudbo’lib, uerdadamolishuchunhamjoyajratilgan. Mehmonxonaqulaymebelbilanjixozlanganbo’libog’irishkunidankeyindamolishgajalbqiladi. Ikkalaxonahamzamonaviyusuldabezatilganvaeshiklaribir-biridanalohidabo’lib, agarmehmonxonadamajlislaro’tkazishuchunfoydalansangizuningeshiklariniyopibqo’yishingizmumkin.

Kattalyuksxona: 2 xonalilyuksengzamonaviymebellarvakomfortsharoitgaega. Bumehmonxonaning 9-etajidajoylashganbo’lib, uerdanshaharchiroyinitomoshaqilishmumkin.

Visaprezidentlyuksi: Visaprezidentlyuksimehmonxonaning 10 etajidajoylashganbo’lib, Toshkentgao’ziningchiroyliko’rinishiniberadi. Didbilanbezatilganmehmonxonasizgaoshxonavadamolishuchunjoyivashuningdekmajlislaro’tkazishjoyikabixizmatko’rsatishmumkin. Shinamyotoqxonashohonakrovat, komfortvannaxonadjako’zibilanvaalohidaoynalidushgaega. SHuningdek, mehmonxonadayashashuchunbarchazaruriyvositalarmavjud.

Prezidentlyuksi: Mehmonxonamizningdurdonasi. Prezidentlyuksi 3 taajoyibxonalardaniboratbo’lib, mehmonxonaningoxirgiqavatidajoylashgan. Engkattaxonamehmonko’tishxonasibo’libturliranglardabezatilganbo’lib, siznivamehmonlaringiznidamolishuchuno’zigajalbqiladi. Mehmonko’tishxonasiajoyibzamonaviymebellarvatexnikabilanjixozlangan. 2-xonada 10 kishilikkattastolmavjudvabuxonadaoshxonayokimajlislaro’tkazishzalixonasisifatidafoydalanishmumkin. YOtoqxonadashoxonakrovatqulaykreslovatelivizormavjud. KattavannaxonaDjako’zivasaunagaega. Peridentlyuksdashuningdekkuxnyavaalohidamehmonxonalaruchuntualetmavjud. Hammaxonalarda 38 takanalniko’rsatadigantelivizor, minibar, xalqarotelefon, seyfindividual, kondisionerbor.Ammo 2012-yil may oylarida bu mehmonxona shartnomasi tugab, hozirda Incontinental nomi bilan faoliyat yuritmoqda.

Turkiyaning “Dedeman” mehmonxona zanjirining “Dedeman” mehmonxonasi va Indoneziyaning "LE GRANDE PLAZA HMEHMONXONA" xorijiy mehmonxonasi bor.Bir necha yil oldin AQSHning mashhur mehmonxona zanjirlaridan biri “Sheraton”, Toshkentda bo’lgan mehmonxonasini yopdi.

O’zbekistonda ham milliy mehmonxona zanjirlari mavjud. Bularga: “Malika”, “Asia” rasmiy mehmonxona zanjirlari hisoblanadi. “Malika” mehmonxona zanjiri Toshkent, Samarqand, Buxoro, Xorazm va Xiva shaharlarida o’z mehmonxonalarini qurgan. Bugungi kunda “Asia Hotels” mehmonxona zanjiri 5 ta mehmonxonalarni birlashtiradi: Asia Khiva, Asia Bukhara, Asia Fargona, Asia Samarkand, Asia Tashkent .

Lekin shunday mehmonxonalar borki ular bir – birlari bilan norasmiy holda ittifoqlashadilar. Bunga ko’p sabablar bo’lishi mumkin. Masalan: Qarindoshlik, do’stlik, tanish bo’lgan va hokazolar sabab bo’lishi mumkin. Bularga misol Buxoro shahrining “Nodirbek”, “Caravan”, “Lyabi House” mehmonxonalari o’z aro ittifoqlashganlari. Bu mehmonxonalarning ittifoqlashganlariga sabab qarindosh ekanliklari. Lekin bularning kamchiliklari joy yetishmaganda bir – birlariga murojaat qilishlaridir.

Kamchiliklar

Turizm yo’nalishida qonunlarning yetishmovchiligi;

Turizmga e’tiborning kamligi;

Infratuzilmaning kam rivojlanganligi;

Erkinlikning kamligi;

Noqonuniy ishlarning ko’pligi;

Soliqlarning yuqoriligi…

Shuni aytish kerakki hozigi kundadavlat tomonidan turizm bo’yicha qonunlarningyetarlicha ishlab chiqmayotganligi turizmning rivojlanishiga salbiy ta’sir qilyapti. Bundan turizmga e’tiborning kamligi bilinadi.

Turizm bu davlatning iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy, siyosiy, tomondan tez rivojlanishidir. Obro’ – e’tiborining oshishiga olib keladi. O’zbekiston turizm bo’yicha Yevropadan qolishmaydigan potensialga ega. Lekin bu potensialdan kam foydalanish shuncha rivojlanishdan qolmoq deganidir.

Turizmsohasiningrivojlanishiniturizminfratuzilmasisiztasavvurqilibbo’lmaydi. “Turizminfratuzilmasi”gaturizmtashkilotlari, turistlargako’rsatiladiganjoylar, mehmonxonalar, ovqatlanishtarmoqlari, transportlar, yo’llarvaturizmbo’yichamutaxassislarkiradi. Hozirgikundarespublikamizdaturizminfratuzilmasinijahonandozalarigajavobberadiganqilibtartibgakeltirishuchunanchamablag’ajratishkerak. Turizminfratuzilmasiiqtisodiyyokisiyosiyumumiytuzilishnitarkibiyqismlargabo’lib, yordamchi, bo’ysunuvchiharaktergaegavaumumiytuzilmaningbirtekisishlashinita’minlashgaxizmatqiladi. Etarliinfratuzilmaturlariningasosiynuqtalariniquyidagichaguruhlashimizmumkin:

hududiyqo’lmehnativakeraklivosita; tunashkomplekslari (mehmonxona, mmehmonxona, kemping);

suvning, asosanichiladigansuvningta’minlanishi;

kanalizasiya, telekommunikasiya; etarlimiqdordaoziq-ovqatmahsulotlariningta’minlanishi;

sog’liqnisaqlashtiziminingbo’lishi;

xavfsizlikjihatidankeraklimanbalarnita’minlaydigantransportlar;

portlar, ishonchlitemiryo’l;

tarixiyyodgorliklarvaan’analarnihimoyaqiladigandasturlarningchiqarilishi;

shubilanbirgaatrof-muhitnihimoyaqilish;

madaniyko’rsatuvlartartibivao’qishjoylari, kutubxona, muzey, teatr, xususiyvadavlatgategishlimadaniymarkazlarniqurish;

piyodalarningshovqinga, changga, tumangaqarshitadbirlariniishlabchiqish, yashiljoylarvachiroylibog’larningbarpoqilinishi;

piyodalargavavelosipedchilargamo’ljallanganyo’llarni, imoratlarni, skameykalarnivadamolishjoylarini, axlattashlashjoylarinitartibgakeltirish;

turizmnikasbqilganinsonlarnio’qitishvao’z-o’zinirivojlantiruvchiimkoniyatlarningyaratilishi;

tabiiyofatlardansaqlanishtadbirlari, o’to’chirishxizmatlari.

Xalqaro turizmdan rivojlanishida quyidagi omillar yotadi:

- iqtisodiyo’sishvaijtimoiyjarayon;

- transportvositalariningrivojlanishi;

- rivojlangandavlatlardaishchivaxizmatchilarsoniningko’payishivaularmoddiyvamadaniysaviyasiningoshishi;

- mehnatintensifikasiyasivamehnatkashlarta’tilininguzayishi;

-davlatlararomunosabatlarvamadaniyaloqalarrivojlanishishaxslararoaloqalarningmintaqavamintaqalararomiqyosidakengayishi;

- xizmatlarsohasiningrivojlanishi;

- texnologiyarivojlanishi (aloqavah.k.);

- chegarato’siqlari, valyutaalmashuvivachetgachiqarishto’siqlariningkamayishi, kog’ozbozlikningqisqarishi.

Dunyobo’yichaturizmningahamiyatidoimiyravishdao’sibkelmoqda. Buturizmningiqtisodiyotgabo’lganbevositata’sirinatijasidir.

Turizminfratuzilmasi, iqtisodiyotningagrosanoatkabiboshqaindustriyalarigafoydakeltiruvchibirtarmoqdir. Ushbuxususiyatibilanturizminfratuzilmasisarmoyavafoydakeltiradigantarmoqhisoblanadi. Turizminfratuzilmasiningboshqasohalarbilanxizmatqilishaloqasimavjud, ya’ni:

- turizminfratuzilmasi - rivojlanayotgandavlatlariqtisodiyotigajudakattafoydakeltiruvchisohabo’lmoqda;

- turizminfratuzilmasiishimkoniyatlarietarlirivojlanmagandavlatlaruchunishjoylariniyaratish, ishsizlikningo’sibborishigakattato’siqbo’layotgansektorgaaylanmoqda;

- turizminfratuzilmasidavlatlarvamintaqalaro’rtasida, ekologikvamadaniymuloqotorasidavositachilikqilganxizmatmehmondo’stlikindustriyasidir;

- turizminfratuzilmasio’zyaratuvchimanbalarinibuzaoladiganindustriyaxarakterinio’zidaaksettiraoladi.

Bundanasosiymaqsadturizmningtabiiyijtimoiyzaxiralarinivayronqilishemas, balkibumanbalarningsamaralisiyosatinirivojlantirishdaniboratdir.

Turizmni yaxshi rivojlantirish uchun infrotuzilmni rivojlantirish katta ijobiy ta’sir qiladi. Ya’ni turist kelganda barcha qulayliklarga ega bo’lishidir.

Erkinlik - bu rivojlanishning eng asosiy sabablaridan biridir, Birinchidan turistik erkin iqtisodiy hududni yaratish. Erkin turistik hududlar bu – yetarlicha miqdorda tarixiy – madaniy qadriyatlar obyektlari, tabiiy, rekreatsion potensialga ega bo’lgan regionlarda joylashadi. Maqsadi: turistik hududlarning o’ziga xos xususiyati xizmat ko’rsatish sohasida birinchi navbatda turizm xorijiy investitsiyalarni kiritish uchun qulay sharoitni yaratish, xorijiy fuqarolarning keldi – ketdi tartibini soddalashtirish, imtiyozli kreditlash, soliq solish va boshqalardan iborat. Turistik hududlarni yaratishdan mavjud tabiiy resurs potensialini iloji boricha samarali foydalanish, yuqori rentabelli tarzda ekspluatatsiya qilish, ularni asrash, avaylash, yaxshilash, xorijiy valyutalar oqimini rag’batlantirish, regionni ijtimoiy – iqtisodiy jihatdan rivojlantirish, yangi ish joylarini barpo etish kabi maqsadlar qo’yiladi. Jahon bo’yicha turizmning jadal sur’atlar bilan rivojlanayotganligi bunday hududlarni yaratishga O’zbekistonda ham katta imkonlar beradi.

Buxoroviloyatiyodgorlikresurslari:Buxorotarixi. Ko’hnaVaraxsha. Somoniylardavlati. SHayboniyxonasossolganBuxoroxonligi. Savdokarvonlari, hunarmandchilik, ilm - fanvamadaniyatningrivojlanishi. Rossiya, Xitoy, Hindistonkabidavlatlarbilansavdovaelchilikaloqalariningolibborilishi. ItaliyalikmashhursayyohMarkoPoloning, inglizsayyohiAntoniJenkinson, ruselchisiIvanXoxlov, BorisPozuxin, vengersayyohivaolimiXermanVamberilarningBuxorogatashrifi. BuxorodanRossiyagaQoziNo’g’ay, MullaFarruh, HojiFarruh, Ernazarelchilarningelchibo’libborishlari. Buxorotemiryo’liningqurilishi.

Buxorome’morchiligi:

Ark. UningSiyovushtomonidanilkboraqurilishi. 7 - asrdaBuxorohokimitomonidanqaytatiklanganligi. SHayboniylardavridahozirgiqiyofasi (ansamblko’rinishi)niolishi. Obida 20 metrbalandlikdava 4,2 gektarmaydonniegallaganulkaninshootbo’lib, ko’pburchakli, atroflariqo’rg’ondevorlaribilano’ralgan. Arkdahokimlar, xonlarvaamirlaristiqomatqilishgan. Undazarbxona, xazina, zindonlarbo’lgan.

IsmoilSomoniymaqbarasi. SomoniylarsulolasiningasoschisiIsmoilSomoniyningotasiqabriustigabunyodetilganbuyodgorlik 9 - 10 asrlargamansubdir. Ukubshaklidavaustiyarimsharsimonqubbalibo’lib, burchaklarihamto’rttakichikqubbalardaniborat. Devorningqalinligi 1,8 metr. Pishiqg’ishtdanqurilgan. KeyinchalikIsmoilSomoniyningo’zihamshuergadafnetilgan.

MahokiAttorimasjidi. 9 - 16 asrlarobidasihisoblanganushbumasjidshaharmarkazidagiattorlarrastasiyonidajoylashganligidanshundaynomolgan. Toshustungaqurilganbumasjiddagipeshtoqvatahmonsimoneshiko’ymakorganch, g’isht, koshin, sopolg’ishtchalarbilanbezatilgan. Judago’zal, o’zigaxosyodgorlikhisoblanadi.

ChashmaiAyyubmaqbarasi. XII asryodgorligibo’lganmazkurobidato’rttdabinodaniboratbo’lib, turlidavrlardabunyodbo’lgan. UAyyubpayg’ambarnomibilanatalgan. Aytishlaricha, qurg’oqchilikyillaridapayg’ambardanyordamso’raydilar. Ayyubesahassasiniergasanchgandabuloqotilibchiqqan. SHundanushbunomberilgan. YOdgorlikjarda, ya’nibuloqoqibturganjoydaturibdi. Temurbuerdahamikkitabinobunyodetgan. To’rttalayodgorlikninghammasidao’zigaxosqubbalarmujassam.

Namozgohmasjidi. Ushbuyodgorlik 12- , 14- , 16 - asrlargategishlibo’lib, gumbaz, naqshinkorpeshtoq, mehrobkoshinlarbilanbezatilgan.

MinoraiKalon. MarkaziyOsiyohududidagiengbalandminora (46,5 metr) hisoblanganushbuminora 1127 - yildaqoraxoniylardanArslonxonhukmronligiyillaridaqurdirilgan. Pishiqg’ishtdanterilgan, ichidagizinapoyasi 104 tanitashkiletadi. Ustida 16 darchalimezonabor. Minoradanazonaytilibnamozgachaqirilganvaundandushmannikuzatishdahamfoydalanilgan. Poydevoriningchuqurligi 10 metrdanoshadi.

SayfuddinBahorziymaqbarasi. Buyodgorlik 13 - asrdayashabijodetgankishiningnomibilanbog’liqbo’lib, ziyoratxonavamaqbaradaniborat. Keyinroqmaqbaragataqalibkattapeshtoqqurilgan. Ikkitomonidaikkitamezonamujassam.

BuyonQulixonmaqbarasi. BuyodgorlikSayfuddinBahorziymaqbarasibilanbilanyonma - yonjoylashganbo’lib, 14 - asrdaSamarqanddao’ldirilganmug’ulxonichingiziylardanBuyonQulixonmozoriustigabunyodetilgan, ikkixonali. Sag’anakichikxonada. YOdgorlikningto’rttatomonidaustunlarbor. Maqbaraningichkivatashqitomonizangor, ko’k, binafsharanglarbilanbezatilganvanaqshinkordir.

Ulug’bekmadrasasi. AmirTemurningnabirasiMirzoUlug’bekushbumadrasani 1417 - yildaqurdirgan. Ulug’bekGijduvonvaSamarqanddahammadrasalarbunyodetgan. Lekin, ilkmadrasasiBuxorodadir. Uto’g’rito’rtburchakshaklida. Undahovli, peshtoq, darsxona, masjidbo’libikkiqavatli. UstasiIsmoilTohiro’g’lihisoblanadi.

MasjidiKalon. Buarxeologikqidiruvma’lumotlarigaqaraganda 12 - asrdaqadimgiimoratqoldiqlariustiga 14 - 15 - asrlardaqurilaboshlanib, 16 - asrboshlaridata’mirlangan. Jomemasjidihisoblanib, BibixonimmasjididankeyinkattaligijihatdanMarkaziyOsiyodaikkinchio’rindaturadi. YOdgorlikningqurilishan’analaritemuriylardavrinieslatadi. Uningettitaeshigibo’lib, asosiyeshiginingichkivatashqitomonlariayvonlarbilanbezatilgan. Masjid 127 x 78 metrbo’lib, birgektarmaydonniegallagan. Hovliningyo’lagi 208 taustuntepasigaqurilgan 288 taqubbabilanqoplangan.

MirArabmadrasasi. 1530 - yildaqurilganbumadrasatarxixuddiMirzoUlug’bekmadrasasikabidir. Faqatdarsxonao’rnigamaqbarajoylashgan. MaqbaraningichigaMirArabdafnetilganligibois, ungashunomberilgan. MirArabasliyamanlikshayxAbdullohdir. Maqbaradauningavlodlarihamjoylashgan. Uturlikoshinlar, ganchlarbilanbezatilgan. Obidaikkiqavatlibo’lib, hujralardaniborat.

Ko’kaldoshmadrasasi. YodgorlikAbdullaxonhukmronligiyillari (1578 - yil)daquribbitkazilganbo’lib, MarkaziyOsiyodagiyirikmadrasalardanbiridir. Uning 160 tahujrasibor. Eshigi, peshtoq, ayvonchalibolxonalargo’zalqilibqurilgan. Peshtoqkoshinlaridako’k, yashilvaoqnaqshinkorbezaklaro’simliklarnitasvirlagan. MadrasadayozuvchiSadriddinAyniyyashaganvao’qigan.

Qo’shmadrasa. Qo’shmadrasadeyilishigasabab, ikkitamadrasadaniborat. BiriModarixonmadrasasi (1566 - yil), ikkinchisiAbdullaxonmadrasasi (1588 - yil) dir. BularhamKo’kaldoshkabiAbdullaxondavridaqurdirilgan. Modarixonningxajmikichikroq, bezaklarioddiyuslubdadir. Abdullaxonesaserhasham.

Bozortoqilari. SHayboniylarsulolasidavrlaridaturlisavdotoqilariqurilgan: Toqisarrofon (sarroflar -birdavlatningpuliniikkinchibirdavlatpuligaalmashtiribberuvchikishilar); Toqitelpakfurushon (telpak, do’ppisotuvchilar); Toqikitobfurushon (kitobsotuvchilar); Toqizargaron (zargarlikbuyumlaritayyorlovchilarvasotuvchilar). Bularningbari 15- asrgaoidme’moriyyodgorliklarimizdir.

Labihovuzmaydoni. Maydono’rtasida 1620 - yilikattahovuzqazilib, atroflarisinchlarbilanmustahkamlangan, harsanglardanzinapoyalar, marmardantarnovlarishlangan. Hovuzningeni 36 metr, bo’yi 45,5 metr, chuqurligi 5 metrbo’lib, uningg’arbiytomonidaNodirDevonbegixonaqohi (Labihovuzmasjidi), sharqiytomonidaNodirDevonbegimadrasasi, shimoliytomonidaKo’kaldoshvaErnazarelchinomlimadrasasi (saqlanmagan) qadko’targan. Bariobidalar 16 - 17 asrgaoiddir.

Abdulazizxonmadrasasi. UshbuyodgorlikniBuxoroxoniAbdulazizxon 1652 - yildaUlug’bekmadrasasiro’parasidaqurdirgan. Judadabdabalipeshtoqibor. UndaXitoyajdarivasemurg’qushiningsuratiaksetgan. Me’moriMimxokonibnXo’jaMuhammadamindir. Madrasadaikkitamasjidbor.

ChorMinor. 1807 - yildaqurilganmazkurmadrasanixalifaNiyozqulmadrasasiham, debataladi. Ume’moriymajmuydaniborat. Ya’ni, ayvonsimonmasjid, birqavatlimadrasa, hovuz (hozirdako’milgan) vamaftunkorolddarvoza. Ushbudarvozazangorvako’kkoshinlarbilanbezatilgan 4 tabalandmezonaliqubbkashaklidaqurilgan. Mezanalarhusndorvaminoragao’xshaydi, shuboisdanmadrasaniCHorMinordeyiladi. UndaHindistonmasjidlarime’morchiligian’analariko’rinadi.

Bolahovuzmasjidi. Arkqarshisida 1712 - yildaqurilgan. Uhujralarva 20 tabalandyog’ochustunlardaniborat, hashamatliayvondantashkiltopgan. Ayvonlar 1917 - yildaqurilgan.

SitoraiMohiXosa. Mazkursaroyshahartashqarisida, shahardan 4 km. shimoldamavjud. AmirAhadxon 1892 - yildaeskisaroyniqurdirgan. SHuningdek, buerdaevropauslubidayangimajmuahambunyodetilgan. 6,7 gektargaegabog’imavjud. 1917 - yildaAmirSayyidOlimxonyangisaroynirusmuhandislariSokovichvaMargulislar, bezaklariniesaUstaShirinMurodovrahbarligidaqurdiradi.

Faqat O’zbekistonning Buxoro shahridagi shuncha potensialini ko’rib chiqdik. Lekin O’zbekiston bo’yicha qaraydigan bo’lsak bu potensial bir necha baravarga oshadi. Shunday potensialdan foydalanish bizga katta foyda olib keladi.