-iyun, 2016-y.
ALISHER NAVOIY G‘AZALLARIDA XALQ HIKMATLARINING (MAQOL, MATAL, IBORA)
QO‘LLANISHI
Reja:
KIRISH
I BOB:
FOLKLOR - YOZMAADABIYOTNINGASOSIYMANBASI
1.1. Xalqhikmatlarininguslubiyimkoniyatlari.
1.2.Mumtozadabiyotnamoyandalariningxalqog‘zakiijodinamunalaridanfoydalanishdagimahorati
II BOB:
NAVOIY SHE’RIYATI – HIKMAT XAZINASI
AlisherNavoiyg‘azallaridaxalqmaqollariniqo‘llanishi.
Shoirg‘azallaribadiiyatidaxalqiboralariningo‘rni.
AlisherNavoiy qalamigamansubhikmatlar
XULOSA
FOYDALANILGANADABIYOTLARRO‘YXATI
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Til – harbirxalqningengmuhimmilliyma’naviyboyligi. Xalqlar, avvalo, tiligaqarabmillatlargaajratiladi. O‘zbekistonRespublikasibirinchi PrezidentiIslomKarimovo‘zining “Yuksakma’naviyat – engilmaskuch” asaridaalohidata’kidlaganidek:“Ma’lumki, o‘zliknianglash, milliyongvatafakkurningifodasi, avlodlaro‘rtasidagiruhiy-ma’naviybog‘liqliktilorqalinamoyonbo‘ladi. Jamikiezgufazilatlarinsonqalbiga, avvalo, onaallasi, onatiliningbetakrorjozibasibilansingadi. Onatili – bumillatningruhidir”[1.83]1.
Onatilimilliymadaniyatningoynasi, unisaqlovchixazinahamdir. Harbirxalqyashayotganjoyiningtabiati, xalqningiqtisodiytuzumi, og‘zakiijodiyoti, badiiyadabiyoti, san’ati, fani, urf-odatinio‘zidaaksettirib, to‘plab, avloddan-avlodgayetkazibberishtilningmilliy-madaniymundarijasidir. Bumundarijatilningharakatdagibirliklaridajudahamaniqnamoyonbo‘ladi.
Xalqtafakkuridurdonasihisoblanmishmaqollarnafaqatxalqhayoti, qarashiniifodalashibilanqadrli, balkikundalikturmushimizdanutqimizniboyituvchivositalardanbirihamdir.
Badiiyadabiyotkishilarongigaqudratlita’sirko‘rsataoladigan san’at turlaridan biridir.Uinsonhistuyg‘ularinivaonginitarbiyalashdaulkanahamiyatgaega. Xalqhikmatlarixalqningasrlarmobaynidatilvositasidayaratgantimsoliy (obrazli) ifodavatasvirvositalari. Shuninguchunbadiiyadabiyotnixalqhikmatlarisiztasavvuretibbo‘lmaydi.
Harqandayilg‘oryozuvchiningijodinixalqhayotibilanuzviyaloqasiz, xalqog‘zakibadiiyijodisiztasavvuretibbo‘lmaydi. Chunki, adabiyotningshakllanishivarivojlanishidaboshqayetakchimezonlarqatoridaxalqog‘zakiijodihamalohidao‘ringaega.
Maqollarni “hayotqomusi”, xalqog‘zakiensiklopediyasi, o‘zigaxosbirbadiiy-tarixiysolnomadeyishmumkin. Ularinsonlaraqlinio‘tkirlashtiradi, nutqiniravshanvata’sirchanqiladi, hayotdato‘g‘riyo‘lnitanlaybilishga, hayotiyjumboqlarvamuammolarnito‘g‘riyechishgao‘rgatadi, turmushningjamikikatta-kichikmasalalarixususidaqimmatlimaslahatlarberadi. Shuningdek, maqollaro‘zijodkoribo‘lmishxalqningdunyoqarashini, madaniy, maishiyhayotini, tafakkurxazinasinijamlovchiengkichikog‘zakiijodnamunalarisifatidajudaqadimiydir.
Bitiruvmalakaviyishningdolzarbligishundaki, ulug‘o‘zbekshoriAlisherNavoiyijodidaxalqhikmatlaridanfoydalanishdagimahoratishoirlirikasimisolidatahlilqilinadi. Boisi, badiiyadabiyotbus-butunisichabadiiyifoda, tasvirvabayongasuyanadi. ShuninguchunAlisherNavoiyijodidamaqol, ibora, hikmatliso‘zlarningqo‘llanishivaularniqo‘llashdashoirmahoratigabahoberishishningdolzarbliginibelgilaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |