Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M

 
 
 
 
 
 
 

---

351 
 
O`Z-O`ZINI SINASH TESTLARI 
 
1. Pul - bu universal ekvivalent: 
a) xarajat; 
b) qiymatdan foydalanish;  
v) narxlar; 
d) almashinuv qiymati. 
2.  Iqtisodiy  kategoriya  sifatida 
pulning mohiyati ularning:  
a) funktsiyalarida; 
b) tashqi ko`rinish; 
 v) narx; 
d) tarqalishi. 
3. 
eng 
katta 
likvidlik 
quyidagilarga ega: 
a) naqd pul;  
b)  oziq-ovqat  mahsulotlari;  v) 
oltin  taqinchoqlar;  d)  qimmatli 
qog’ozlar. 
4. 
Bir 
tovarni 
boshqasiga 
almashtirishning asosiy shakli bu 
edi: a) sistematik almashinuv; 
b) tasodifiy almashinuv; 
v)  tovar-pul  birjasi;  d)  teng 
almashinuv. 
5.  Mahsulotning  insonning  har 
qanday 
ehtiyojini 
qondirish 
qobiliyati: 
 a) xarajat; 
b) ayirboshlash qiymati; 
c)  qiymatdan  foydalanish;  d) 
qiymat. 
6. 
Pulning 
qiymat 
o`lchovi 
vazifasi 
quyidagicha 
amalga 
oshiriladi: 
a) 
har 
xil 
tovarlarning 
qiymatlarini 
taqqoslash 
jarayonida; 
b) 
tovar 
ayirboshlashda vositachi rolida; 
v) qarzni to`lash paytida; 
d) xazinalarni shakllantirishda. 
7. Pulning to`lov vositasi vazifasi 
pulning 
quyidagicha 
harakat 
qilishida namoyon bo`ladi. 
a) tovar ayirboshlashda vositachi; 
b) universal ekvivalent; 
v)  qarz  majburiyatlari  bo`yicha 
to`lov  vositalari;  d)  to`plash 
vositalari. 
8. Pulning to`lov vositasi sifatida 
ishlashi  uchun  qaysi  formula 
xosdir: 
a) Pul - tovarlar - pul; b) tovarlar 
- pul - tovarlar; 
v)  tovarlar  -  pul  -  qarz;  d) 
tovarlar - qarz - pul. 
9.  Faqat  pul  xazina  bo`lishi 
mumkin: 
a)  naqd  pulsiz;  b)  metall;  v) 
xorijiy; d) naqd pul. 
10.  Pulning  jamg’arish  vositasi 
vazifasi 
pulning 
quyidagida 
namoyon  bo`lishida  namoyon 
bo`ladi: 
a) tovar ayirboshlashda vositachi; 
b) qarz uchun to`lov vositasi; 
v) 
tovarlarning 
bozordagi 
qiymatini  o`lchash;  d)  qiymatlar 
ombori. 
11.  Qog’oz  pullarning  mohiyati 
shundaki, ular:  
a)  to`liq  qiymatga  ega  va  ichki 

---

352 
 
qiymatga ega; 
b)  nuqsonli  va  ichki  qiymatga 
ega bo`lmagan;  
v) naqd pul; 
    d) oltinga almashtiriladi. 
12. Oltinni pul metalining rolidan 
mahrum qilish bu: a) tezaurus; 
b)  demonetizatsiya;  c)  nominal; 
d) devalvatsiya. 
13. 
Pulga 
bo`lgan 
ehtiyoj 
quyidagilar bilan bog’liq: 
a) 
jamg’arishga 
bo`lgan 
ehtiyojning paydo bo`lishi; 
b) 
ko`payish 
jarayonini 
muntazam 
yangilab 
turish 
zarurati;  v)  ijtimoiy  mehnat 
taqsimotini chuqurlashtirish; 
d) davlatning paydo bo`lishi. 
14.  Boshqa  barcha  tovarlarning 
qiymati  ko`rsatilgan  ekvivalent 
quyidagilar: a) veksel; 
b) aktsiyalar; 
v) banknota; d) pul. 
15.  Mahsulot  ishlab  chiqarishga 
sarflangan  va  unda  mujassam 
bo`lgan ijtimoiy zaruriy mehnat: 
a)  qiymatdan  foydalanish;  b) 
ayirboshlash qiymati; 
v) narx; 
d) narxlar ko`lami. 
16.  Tovarni  boshqa  tovarlarga 
ma'lum  nisbatlarda  almashtirish 
qobiliyati: 
a) ayirboshlash qiymati; 
b)  qiymatdan  foydalanish;  v) 
narx; 
d) valyuta kursi. 
 
17.  Tovar  birjasi  quyidagilar 
paydo  bo`lishi  bilan  tovar-pul 
muomalasiga aylanadi: 
a)  tijorat  banklari;  b)  qiymat 
belgilari; 
v) veksellar; 
d) 
qimmatbaho 
metallardan 
olingan pul. 
18.  Pulning  qiymat  o`lchovi 
vazifasi  pulning  quyidagilarga 
xizmat 
qilishida 
namoyon 
bo`ladi:  a)  tovar  ayirboshlashda 
vositachi; 
b)  tejash  va  to`plash  vositasi;  c) 
universal  ekvivalent;  d)  dunyo 
pullari. 
 
19. 
Pulning 
to`lov 
vositasi 
vazifasi:  a)  tovar  ayirboshlashda 
vositachi sifatida; 
b) qarzni to`lashda; 
v) 
har 
xil 
tovarlarning 
qiymatlarini 
taqqoslash 
jarayonida; 
d) 
xazinalarni 
shakllantirishda. 
20. 
Pul 
muomalada 
bo`lish 
vositasi 
sifatida 
pulning 
quyidagicha  harakat  qilishida 
namoyon bo`ladi. 
a) tovar ayirboshlashda vositachi; 
b)  qarz  majburiyatlari  bo`yicha 
to`lov  vositalari;  v)  to`plash 
vositalari; 
d) universal ekvivalent. 
21. 
Xalqaro 
iqtisodiy 
aylanmaning  pullari  quyidagi 
funktsiyani  bajaradi:  a)  qiymat 
o`lchovlari;  b)  dunyo  pullari;  c) 

---

353 
 
xazinalar; 
d) muomala vositalari. 
22. YAxshi pul bu: 
a) 
metall 
pul 
o`rnini 
bosadiganlar; 
b) 
majburiy 
nominatsiyali 
banknotalar; 
v)  nominal  qiymati  ular  ishlab 
chiqarilgan  qimmatbaho  metall 
qiymatiga  mos  keladigan  pul;  d) 
chet el valyutasi. 
23. 
Oltinni 
demonetizatsiya 
qilish sabablari: 
a)  narxlar  miqyosining  harakati; 
b) oltinning tovar tabiati; v) oltin 
narxlarining ko`tarilishi; 
d) 
ayirboshlash 
vositasi 
funktsiyalarini  bajarish  uchun 
oltin etishmasligi. 
24. 
Qanday 
pulning 
pul 
massasining 
ortiqcha 
qismi 
xazinaga  tushgan?  a)  qog’oz;  v) 
metall; 
b) kredit; d) naqd pul. 
25. Pul aylanmasi nima? 
a) pulning to`lov vositasi sifatida 
ishlashi 
b) mamlakatda ishlatiladigan turli 
xil 
to`lov 
vositalarining 
harakatlanish 
jarayoni 
v) 
banknotalarning  doimiy  ravishda 
harakatlanishi jarayoni 
d) ma'lum bir davr uchun naqd va 
naqdsiz 
shaklda 
barcha 
to`lovlarning yig’indisi 
26. Qaysi veksellar asosiy veksel 
turlari 
qatoriga 
kiradi? 
a) 
moliyaviy  hisob-kitob  b)  bank 
vekseli  c) soliq hisobi d) aralash 
veksel 
27.  SHaxsiy  tekshirish  uchun 
qaysi  so`z  to`g’ri  keladi?  a) 
oluvchi ko`rsatilmagan 
b)  boshqa  shaxsga  o`tkazish 
huquqisiz  ma'lum  bir  shaxsga 
berilgan c) boshqa shaxsga o`tish 
huquqi  bilan  ma'lum  bir  shaxsga 
berilgan  d)  ko`rsatilgan  summa 
chek  ko`rsatuvchiga  to`lanishi 
kerak. 
28.  Quyidagilardan  qaysi  biri 
chekning  asosiy  funktsiyalariga 
taalluqli  emas?  a)  joriy  bank 
hisobvarag’idan pul olish vositasi 
b) 
naqd 
pulsiz 
hisob-kitob 
vositasi v) to`plash vositasi 
d) yig’ish va to`lash vositalari 
29. 
Oltin 
bilan 
almashtirib 
bo`lmaydigan 
banknotalar 
ishlashi  sharoitida  pulga  bo`lgan 
talab nimani belgilaydi? 
a) narx darajasi 
b)  aholining  pul  daromadlari 
darajasi 
c) 
davlat 
byudjeti 
taqchilligi  d)  bank  tizimining 
rivojlanish darajasi 
30. 
Oltin 
bilan 
almashtirib 
bo`lmaydigan 
banknotalar 
ishlashi  sharoitida  pul  ta'minoti 
nimaga bog’liq? 
a) 
qarz 
mablag’larining 
mavjudligi 
b)  aholining  pul  daromadlari 
darajasi  c)  depozitlar  bo`yicha 
foiz stavkasi 
d) narx darajasi 

---

354 
 
31.  M0  pul  agregati  nimani  o`z 
ichiga oladi? 
a)  moliya  va  moliya  tashkilotlari 
va 
jismoniy 
shaxslarning 
muomaladagi  naqd  pul  miqdori 
va  talab  bo`yicha  hisob-kitob, 
joriy 
yoki 
boshqa 
hisobvaraqlardagi qoldiqlari 
b)  pul  muomalasi,  shu  jumladan 
M1  yig’indisi  va  muddatli 
depozitlar 
va 
boshqa 
qarz 
mablag’lari  v)  muomaladagi 
naqd  pul    d)  muomaladagi  naqd 
plyus va pul massasi 
32.  M1  pul  massasi  nimani  o`z 
ichiga oladi? 
a)  moliya  va  moliya  tashkilotlari 
va 
jismoniy 
shaxslarning 
muomaladagi  naqd  pul  miqdori 
va  talab  bo`yicha  hisob-kitob, 
joriy 
yoki 
boshqa 
hisobvaraqlardagi qoldiqlari 
b)  muomaladagi  naqd  plyus  va 
pul massasi 
v)  pul  muomalasi,  shu  jumladan 
M1 
agregati, 
shuningdek 
muddatli  depozitlar  va  boshqa 
qarz mablag’lari 
d) muomaladagi naqd pul 
33.  M2  pul  massasi  nimani  o`z 
ichiga  oladi?  a)  muomaladagi 
naqd pul 
b) 
muomaladagi 
naqd 
pul 
miqdori  va  moliyaviy  bo`lmagan 
moliya  tashkilotlari  va  jismoniy 
shaxslarning  hisob-kitob,  joriy 
yoki 
boshqa 
hisobvaraqlar 
bo`yicha 
qoldiqlari 
 
v) 
muomaladagi  naqd  plyus  va  pul 
massasi      d)  pul  muomalasi,  shu 
jumladan 
M1  yig’indisi  va 
muddatli  depozitlar  va  boshqa 
qarz mablag’lari 
34. 
Pul 
muomalasi 
darajasi 
qanday aniqlanadi?  
a)  YAIMning  M2  yig’indisiga 
nisbati 
b)  yalpi  ichki  mahsulotning  M2 
yig’indisiga nisbati  
c)  YAIMning  M1  yig’indisiga 
nisbati  
d)  YAIMning  M0  yig’indisiga 
nisbati 
35.  Naqd  pulsiz  hisob-kitob 
shakliga nima tegishli emas?  
a) to`lov topshirig’i 
b) akkreditiv  
v) chek 
d) yig’ish buyurtmasi 
36.  Qaysi  variantda  shoshilinch 
to`lovni 
amalga 
oshirish 
mumkin?  
a) avans to`lovi  
b)  akkreditiv  bo`yicha  hisob-
kitob  
v) chek orqali hisob-kitob qilish  
d) to`lov topshirig’i 
37.  Korporativ  korporativ  karta 
egasi kim?  
a) tashkilot xodimi 
b) yuridik shaxs 
c) jismoniy shaxs 
d) tashkilot 
38.  Mamlakatda  ishlatiladigan 
turli  xil  to`lov  vositalarining 
harakatlanish jarayoni:  

---

355 
 
a) to`lov aylanmasi 
b) pul muomalasi  
c) pul muomalasi 
39. 
To`lov 
aylanmasining 
ikkinchi qismi:  
a) pul aylanmasi deb nomlandi 
b) to`lovlar aylanmasi 
v) pul aylanmasi 
40. 
Naqd 
va 
naqdsiz 
operatsiyalar shakli:  
a) indossament 
b) pul muomalasi 
v)  mamlakatning  yagona  pul 
aylanmasi 
41.  Veksellarning  necha  asosiy 
turi mavjud?  
a) 5 
b) 4 
6 da 
42.  ...  naqd  pul  bilan  kredit 
operatsiyalarini  tuzishda  veksel 
ishlatiladi:       
a) moliyaviy 
b) o`tkaziladigan 
v) tijorat 
43.  Naqd  pulsiz  muomaladagi 
naqd  va  pullarning  umumiy 
hajmi: a) pul massasi 
b) pul agregatlari c) pul bazasi 
44. 
Naqd 
pulsiz 
hisob-
kitoblarning  necha  asosiy  shakli 
mavjud? 
 a) 7 
b) 6 
 v) 12  
45. 
Hisob-kitob 
egasining 
(to`lovchining) 
unga 
xizmat 
ko`rsatadigan bankka hisob-kitob 
hujjati  bilan  tuzilgan,  ma'lum 
miqdordagi  pulni  u  yoki  boshqa 
bankda 
ochilgan 
pul 
mablag’larini  oluvchining  hisob 
raqamiga  o`tkazish  to`g’risidagi 
buyrug’i: 
a)  to`lov  talabnomasi  b)  to`lov 
topshirig’i c) inkasso topshirig’i 
46. 
Erta 
va 
kechiktirilgan 
to`lovlar 
shartnomaviy 
munosabatlar  doirasida  qanday 
qo`llaniladi? 
a) 
tomonlarning 
moliyaviy 
holatiga  zarar  etkazmasdan;  b) 
tomonlarning  moliyaviy ahvoliga 
zarar 
etkazish 
bilan 
 
v) 
rejalashtirilgan to`lovlar tartibida 
47.  To`lovni  hisob-kitob  qilish 
tartibi ... bosqichlardan iborat:  
a) 8 
b) 15 
v) 10  
48. Pul tizimi bu ... 
a) 
bu 
milliy 
qonunchilikda 
mustahkamlangan  mamlakatdagi 
pul  muomalasini  tashkil  etish 
shaklidir 
b) 
bu 
asosan 
kredit 
bank 
kupyuralari va savdo bitimi c) bu 
muomalaga  pul  chiqarish  va 
ularni 
muomaladan 
chiqarish 
tartibi 
d)  bu  pul  muomalasi  va  milliy 
valyutaning 
barqarorligini 
ta'minlash  uchun  pulni  tartibga 
solishning turli xil vositalari 
49. 
Rossiya 
pul 
tizimining 
shakllanishi 
jarayonida 
pul 

---

356 
 
hisobining qaysi tizimi yaratildi? 
a) ikkilik  
b) kasr  
v) uchlik 
d) to`qqiz baravar 
50.  Mamlakatda  banknotalarni 
himoya  qilish  tartibi  qanday 
o`rnatilgan?  
a) mahalliy hokimiyat organlari 
b) mahalliy aholi tomonidan ovoz 
berish natijasida  
v) mamlakat qonunchiligi 
d) 
ijro 
etuvchi 
hokimiyat 
organlari 
51. 
Pulni 
tartibga 
solish 
mexanizmi bu ... 
a)  bu  universal  ekvivalentning 
roli  qonuniy  ravishda  ikkita 
metalga  -  oltin  va  kumushga 
berilgan pul tizimi 
b)  bu  bitta  metall  universal 
ekvivalent bo`lgan pul tizimi 
v) 
bu 
pulning 
barcha 
funktsiyalarini 
oltin 
bilan 
bajarishdir 
d)  bu  pul  muomalasi  va  milliy 
valyutaning 
barqarorligini 
ta'minlash  uchun  pulni  tartibga 
solishning turli xil vositalari 
52. Quyidagilardan qaysi biri pul 
tizimlari turlariga taalluqlidir?  
a) emissiya mexanizmi 
b) bimetalizm  
v) maqsadli yo'nalish  
d) inflyatsiya 
53.  Ikkilangan  valyuta  tizimi  pul 
tizimining qaysi turiga kiradi? 
a) monometalizm 
b) 
qog’oz-kredit 
muomalasi 
tizimlari  
c) bimetalizm 
d) inflyatsiya  
54.  evropada  bimetalizm  qaysi 
davrda keng tarqalgan? 
a) XVI-XVIII asrlarda. 
b) V-VI asrlarda. 
v) 1905-1960 yillarda. 
d) IV-V asrlarda. 
55.  Qaysi  asrda  kumushning 
qadrsizlanishi 
uning 
ishlab 
chiqarilishi 
arzonlashganligi 
sababli sodir bo`lgan? 
a)  VII  asrda.  b)  X  asrda.  v)  II 
asrda. d) XIX asr. 
56.  Lotin  Valyuta  Ittifoqiga  a'zo 
davlatlar  qaysi  yilda  kumush 
tangalarni  erkin  zarb  qilishni 
to`xtatishdi 
va 
natijada 
bimetalizm  asta-sekin  o`z  o`rnini 
monometalizmga berdi? 
a)  1941  yilda.  b)  1878  yilda.  v) 
911 yilda. d) 1990 yilda. 
57. Monometalizm bu ... 
a)  bu  pul  massasi  hajmining 
o`zgarishi uchun yuqori va pastki 
chegaralarni belgilashdir 
b) 
bu 
milliy 
qonunchilikda 
mustahkamlangan 
pul 
muomalasini 
tashkil 
etish 
shaklidir 
c)  bu  bitta  metallning  universal 
ekvivalenti 
bo`lib 
xizmat 
qiladigan pul tizimi 
d)  bu  universal  ekvivalentning 
roli  qonuniy  ravishda  ikkita 
metalga  -  oltin  va  kumushga 

---

357 
 
yuklangan pul tizimi 
58.  Rossiya  imperiyasida  oltin 
monometalizm  qaysi  yilda  joriy 
qilingan? a) 1340 yilda. 
b)  2000  yilda.  v)  1265  yilda.  d) 
1897 yilda. 
59. 
Oltin 
monometalizmning 
necha turi mavjud edi? a) ikki 
b) uchta 
v) to`rtta) besh 
60.  Oltin  zaxirasiga  ega  bo`lgan 
qaysi mamlakatlarda oltin quyma 
standarti mavjud edi? 
a) Rossiya imperiyasida, Xitoyda 
b) 
YAponiyada, 
Gretsiyada, 
Hindistonda 
v) 
Angliya, 
Frantsiya, 
YAponiyada  d)  Italiya,  Misr, 
Frantsiyada 
61. 
Oltin 
monometalizmning 
barcha  shakllari  mavjudligining 
parchalanishiga 
nima 
sabab 
bo`ldi? a) iqtisodiy tiklanish 
b)  jahon  iqtisodiy  inqirozi  c) 
urush 
d) NTP 
62. 
Dunyo 
mamlakatlarining 
zamonaviy 
pul 
tizimlarining 
o`ziga xos xususiyati nimada? 
a) urushlar b) ochlik 
v) inflyatsiya 
d) 
pul 
muomalasini 
davlat 
tomonidan  tartibga  solishning 
zaiflashishi 
63. Maqsadlar ... 
a)  bu  pul  massasi  hajmining 
o`zgarishi uchun yuqori va pastki 
chegaralarni 
belgilash 
(to`g’ridan-to`g’ri  cheklovlarni 
joriy etish) 
b)  bu  bitta  metall  universal 
ekvivalent bo`lgan pul tizimi 
v) bu oltin va kumush o`rtasidagi 
nisbat 
o`z-o`zidan 
ushbu 
metallarning  bozor  narxiga  mos 
ravishda o`rnatiladigan tizim. 
d)  bu  universal  ekvivalentning 
roli  qonuniy  ravishda  ikkita 
metalga  -  oltin  va  kumushga 
yuklangan pul tizimi 
64. Inflyatsiya bu: 
a) milliy valyutani konsolidatsiya 
qilish  jarayoni  yoki  narxlar 
miqyosidagi o`zgarishlar 
b) 
pulning 
qadrsizlanishi, 
narxlarning  ko`tarilishi,  tovar 
tanqisligi  va  tovar  va  xizmatlar 
sifatining  pasayishi  natijasida 
ularning 
sotib 
olish 
qobiliyatining pasayishi 
v)  milliy  valyuta  kursining  chet 
el  valyutalariga  nisbatan  uzoq 
muddatli o`sish jarayoni 
d) 
pulning 
sotib 
olish 
qobiliyatining  oshishi,  narxlar 
darajasining  barqarorlashuvi  va 
tovarlar  va  xizmatlar  sifatining 
yaxshilanishi  bilan  tavsiflangan 
jarayon. 
65.  Devalvatsiya  quyidagilarni 
o`z ichiga oladi: 
a) pul birligining oltin tarkibidagi 
pasayishi yoki uning rasmiy kursi 
b) pul birligining oltin tarkibidagi 
o`sish yoki uning rasmiy kursi 
v)  mamlakatda  amaldagi  narxlar 

---

358 
 
ko`lamini kengaytirish 
d) 
juda 
qadrsizlangan 
pul 
birligining  bekor  qilinishi  va 
yangi valyutaning kiritilishi. 
66. Kuchli inflyatsiya narxlarning 
o`rtacha  yillik  o`sish  sur'ati  ...% 
bilan tavsiflanadi. 
a)  100  dan  yuqori  c)  10  dan  50 
gacha 
b) 50 dan 100 g gacha) 5 dan 10 
gacha 
67.  G’ayratli  inflyatsiya  va 
giperinflyatsiya 
nimalarga 
xosdir?  
a)  rivojlanayotgan  mamlakatlar 
va  o`zlarining  iqtisodiy  tizimini 
tiklaydigan mamlakatlar 
b)  rivojlangan  mamlakatlar  c) 
barcha mamlakatlar 
d)  iqtisodiyotning  davlat  sektori 
yuqori bo`lgan mamlakatlar 
68. Pul islohotining maqsadi: 
a)  muomaladagi  banknotalarni 
kosmetik  ravishda  almashtirish, 
ularga  qulayroq  format  va  rang 
berish, himoya darajasini oshirish 
b) 
pul 
muomalasini 
barqarorlashtirish 
yoki 
uning 
ishlashi 
uchun 
sharoitlarni 
soddalashtirish 
v) 
milliy 
valyuta 
kursini 
oshirishga 
qaratilgan 
chora-
tadbirlar 
majmuini 
amalga 
oshirish 
d)  mamlakatda  amaldagi  narxlar 
miqyosidagi o`zgarishlar 
69. Qayta baholash quyidagilarni 
o`z ichiga oladi: 
a) pul birligining oltin tarkibidagi 
o`sish yoki uning rasmiy kursi 
b)  pul  birligi  tarkibidagi  oltin 
tarkibining  yoki  uning  rasmiy 
kursining pasayishi 
v)  mamlakatda  amaldagi  narxlar 
miqyosini birlashtirish 
d) 
juda 
qadrsizlangan 
pul 
birligining  bekor  qilinishi  va 
yangi valyutaning kiritilishi 
70.  Inflyatsiyani  o`lchash  uchun 
a) 
Dou 
Jons 
indeksidan 
foydalaning 
b)  O`zbekiston  savdo  tizimining 
ko`rsatkichi c) narx ko`rsatkichi 
d) mamlakatda o`rtacha ish haqi 
 
 
 
 
 
 
 

---

359