Buxoro davlat universiteti a. N. Murtazoyev texnik mexanika

11.1-rasm.
Mashina va mexanizmlarni to’la va qismanmuvozanatlash
Quyida qarshi massa yordamida mexazmni muvozanatlash usuli bilan tanishtiriladi. Buning uchun shatuning umumiy massasini ikkita massaga almashtirib, ularni shatunning uchidagi sharnirlarga keltirib qo'yiladi (11.2 -a rasm).m_b va m_c lar shatun umumiy massasi m₂ ning quyidagi nisbatiga teng, ya’ni:

bunda shatun massasining o'zgarmasligi va og'irlik markazi holatining doimiyligi e’tiborga olinsa, bu massa В va С shamirlarga qo'yilishi mumkin bo'lgan ekvivalent massalaming teng ta’sir etuvchisi ko'rinishida bo'ladi. Shunday qilib, shatunning murakkab harakat qiluvchi massasi aylanma harakat qiluvchi ekvivalent massalarga keltirildi. Massalardan biri В nuqtaga krivoshipning shamariga qo'yilgan bo'lib, harakat davrida krivoship o'z massasi m₁, va keltirilgan massa m_b ta’sirida muvozanatlashmalgan holatda bo'ladi (11.2-b rasm).

11.2-rasm
Uni muvozanatlash uchun AB krivoshipning davomida (keltirilgan massaga qarama-qarshi tomonda) og'irlikdagi qarshi massa olinadi. Qarshi massaning og'irligi quyidagicha topiladi:

bunda L_AS1m₁ va L_AB lar berilgan bo'lib, massa m_l va L_AB lar tenglamani qoniqtiradigan ravishda olinadi. Xuddi shunday koromislo harakati ham muvozanatlanishi mumkin. Qarshi massa yordamida qisman yoki to‘la muvozanatlanadi. Buni ichki yonuv dvigatellarida, kompressorlar va boshqa mashinalarda ko'plab uchratish mumkin. Krivoship-polzunli mexanizmni muvozanatlash ham aynan yuqoridagi kabi amalga oshiriladi.

12-MAVZU: MEXANIZM VA MASHINALARDA ISHQALANISH VA YEYILISH.
REJA:

1. 
   Ishqalanish turlari va xususiyatlari.
   
2. 
   Ishqalanishni hisobga olgan holda kinematik juftliklardagi kuchlar ta’sirini hisoblash. (Ilgarilanma juftlikda, Aylanma juftliklar, Oliy kinematik juftlikda).
   
3. 
   Yeyilish haqida tushuncha.
   
4. 
   Yeyilish bosqichlari.
   
5. 
   Quyi va oliy kinematik juftlarda yeyilishni baholash.