Buxoro davlat pedagogika universitetining 9-1 Texnalogik ta’lim s-20 guruh talabasi Yodgorov Elmurodning Metallarga ishlov berish fanidan

Stanoklar asosiy elementlarining xarakteristikalari. Yog'ochga ishlov berish

stanoklarining konstruksiyasi ularning bajaradigan ishiga bog'liq. Ba'zi stanoklar

yog'ochni arralash uchun, yana biri — randalash uchun, boshqalari-parmalab,

teshish va hokazolar uchun ishlatiladi. Biroq stanoklar tuzilishi jihatdan bir-biridai

farq qilgani bilan ularning konstruktiv elementlari bir xil vazifani bajaradi:

staninalar, stollar yoki karetkalar detallar uchun baza bo'lib xizmat qiladi, uzellari

esa kesish asbobini mahkamlash va ish

vaqtidaasbobyokizagotovkagaharakatuzatishuchunxizmatqiladi.Staiioklariing

kcnstfuksiyasini o'zgartirish ularning elementlari konstruksiyasinmg prinsipial

o'zgarishigahammavaqthamsababbo'lavermaydL Shunga ko'ra stanoklarning

qismlarini bilish yangi konstruksiyadagi stanoklar va avtomatik liniyalarni tez

o'zlashtirishga imkon beradi.

Stanoklarning elementlari asosiy va yordamchi elementlarga ajratiladi.

Asosiy elementlar jumlasiga staninalar, supportiar, ish organlari, surish

mexanizmlari, yuritmalar, boshqarish organlari, tayanch va yo'naltiruvchi

qurilmalar, qisqichlar, siqish moslamalari va tiraklar kiradi, Kesish asbobini

charxlash, stanokni sozlash, rostlash va moylash, chiqindidan xalos qilish uchun

mo'ljallangan qurilmalar yordamchi elementlar bo'lib hisoblanadi. Ko'pgina

stanoklar stanok yoniga o'rnatiladigan mexanizmiar — zagotovka bilan ta'minlab

turuvchi va taxlash qurilmalari bilan jihozlanadi, biroq aytib o'tilgan elementlar

kompleksi bilan hamma stanoklar ham jihozlanavermaydi.

Stanina stanokning asosi bo*lib, barcha uzellar va detallar staninaga

mahkamlanadi. Stanina stanokning ayrim elementlari o'rtasida ta'sir kuchlarini,

titrama nagruzkalarni hamda ishlov berilayotgan material nagruzkasini qabul

qiladi

Staninalar quyib va payvandlab tayyorlangan bo'lis hi mumkin. Ularni

ichini kavak qilib, kesimi, odatda, qutisimon, shu bilan birga, zarur bo'lgan

torg'unlikni ta'minlab ta^yorlanadi. Staninalarning shakli va o'Jchamlari

stanokning vazifasiga hamda konstruksiyasiga bog'liq.

Kesish asboblari aylanadigan stanoklarning ish organlari shpindellari,

pichoqlar va arralar o'rnatiladigan vallari anashuasboblarnimahkamlashva

aylantirish uchun xizmat qiladi. Kesish asbobi ilgarilama harakat qiladigan

stanoklarda ish organlari yo kesish asbobini mahkamlash uchun, yoki uni

mahkamlash va unga to'g'ri chiziqli kesish harakatini uzatish, yo bo'lmasa to'g'ri

yo'nalishda surish uchun mo'ljallangan. G'o'labo'r arraii va jilvirlash tasmali

stanoklarning ish organlari — shkivlari aylanadi, kesish asbobi, ya'ni g'o'labur

arrasi yoki jilvirlash tasmasi zagotovkaga nisbatan ilgarilama harakat qiladi.