Buxoro davlat pedagogika universitetining 9-1 Texnalogik ta’lim s-20 guruh talabasi Yodgorov Elmurodning Metallarga ishlov berish fanidan

Stanokni sozlash. S6-2 stanogidan materialni bo'ylamasiga arralash uchun

foydalanilganda disk arrani shunday o'matish kerakki, u stol tepasidan

materialning qalinligi plyus 10... 15 mm balandda bo'lsin.

Stanok zagotovkaning eniga quyidagicha moslanadi: yo'naltiruvchi lineyka

disk arraga aniq parallel qilib, undan zagotovkaning eni plyus 0,5 mm (yassi arra

ishlatilganda) masofada o'rnatiladi. Materialdan bir-ikki zagotovka kesib olingach,

zagotovkalarning ustki va ostki sirtlarining kengligi (toresdan 30 ... 40 mm

masofada) to'rt joyidan tekshiriladi. Agar tekshirib ko'rilgan oichamlar berilgan

o'lchamdan ko'zda tutilgan yo'l qo'yilishi mumkm bo'lgai kattalikka farq qilsa,

stanok to'g'ri sozlangan hisoblanadi. Agar zagotovkaning ustki va ostki sirtlarining

kengligi turlicha bo'lsa, qirqib olinadigan zagotovkaning ikki enidan kengroq taxta

tanlanadi. Keyinchalik yon baza sifatida foydalanish uchun taxta bir marta

arralangandan key in ag'darib qo'yiladi, shunda uning ostki sirti ustki tomonda

boiadi (27-rasm, a, b). Ikkinchi marta arralagandan key in zagotovkaning ostki va

ustki sirtlarining kengligi yana tekshiriladi; agar ikkala sirtning kengliklari birbiriga

mos bo'lsa, nuqson kelib chiqishiga stanokning yaxshi sozlanmaganligi

emas, balki baza yon qirraning ostki va ustki sirtlarga yoki arra sirtining stcl 4

sirtiga perpendikulyar emasligi sabab bo'ladi, Zagotovkaning ostki va ustki sirtlari

kengligining bir-biridan tarq qilishi arialar valining qiyshiqligidan dalolat beradi.

Bu holda arraiar valini stolga nisbatan parallel o'rnatish kerak, bu ish bilan

soziovchi- chilangar shug'ullanadi.

Agar yo'naltiruvchi lineyka 3 arra tekisligiga parallel bo'lmasa, zagotovka 2

yo'naltiruvchi lineyka 3 dan chetga og'adi. (27-rasm, v) yoki arra diski bilan

lineyka orasida siqilib qoladi (27-rasm, g). Bu hollaming ikkalasida ham

arralangan sirtning g'adir-budurligi oshib ketadi, arra qiziydi, zagotovkaning

qirraiari o'zaro parallel bo'lrnaydi. Bu nuqsonni bartaraf qilish uchun yo'naltiruvchi

lineykani mahkamlab turgan vintlarni burab bo'shatib, lineykani arra diskiga

nisbatan parallel o'rnatish, key in vintlarni yana burab mahkamlash zarur.