Buxgalteriya hisobi, auditorlik faoliyati, buxgalter va auditor kasblari haqida tushuncha

6.2.Tolibi ilm va uning faoliyatini samarali tashkil etish



Ma’rifatga intilish xalqimizning azaliy fazilatlaridan biridir.


Islom Karimov.

Avvalo, ta’lim jarayoniga oid tushunchalar tahliliga batafsilroq to‘xtalib, ushbu jarayonda talabaning o‘rni va faoliyati to‘g‘risida so‘z yuritishimiz maqsadga muvofiq. Zero, har qanday sohada bilim egallashga o‘qib-o‘rganish, tadqiq va tahlil orqali erishiladi.

O‘zbek tilining 5 jildlik izohli lug‘atida ushbu atamalarga quyidagicha ta’riflar berilgan:
«Tolib [a. طليب – izlovchi; talab qiluv­chi, xohlovchi; o‘quvchi; tinglovchi] 1 Talabi bo‘lgan, talabgor. Tolibi ilm Ilmga talabi bo‘lgan, ilmga tashna; talaba»³³ deb izoh­langan. Demak, talaba so‘zining mazmun-mohiyatini tushundik.
«Bilim: 1. Ob’ektiv borliq haqidagi yoki muayyan (ilmiy, madaniy, ma’rifiy, ma’naviy, harbiy va b.) sohalarga oid ilmiy, amaliy ma’lumotlar, tushunchalar majmui, ilm.
2. O‘qimishlilik darajasi, ma’lumot, qobiliyat (eruditsiya)»³⁴.
«Ilm (arabcha ﻋﻠﻢ- bilim, fan, nazariya) o‘qish-o‘rganish va tadqiqot, tahlil etish bilan erishiladigan bilim*; ko‘nikma ma’lumot»³⁵. Demak, bilim egallash uchun o‘qish-o‘rganish, izlanish, tadqiq va tahlil qilish lozim. Bunga esa ta’lim olish va mustaqil o‘qish jarayonida erishiladi.
Ta’lim tushunchasiga esa keng qamrovli tarzda to‘rtta izoh berilgan. «Ta’lim (arabchaتَعْـلِيمٌ – o‘rgatish, o‘qitish, ilm berish; ma’lumot) 1 Bilim berish, malaka va ko‘nikmalar hosil qilish jarayoni, kishini hayotga va mehnatga tayyorlashning asosiy vositasi. 2 Ilm-fan yoki kasb-hunar sohalari bo‘yicha egallanadigan, olinadigan ma’lumot va ko‘nikmalar majmui; bilim. 3 Tarbiya, odob-axloq. 4 Ko‘rsatma, yo‘l-yo‘riq, o‘rgatuv»³⁶.
Egallangan foydali, zarur bilimlarni takrorlab, mustahkamlab borilaversa, talabalarda kasb ko‘nikmalari hosil bo‘la boshlaydi.
«Ko‘nikma – biror ishda orttirilgan mahorat, malaka»³⁷. Ushbu izohga tayanib aytish mumkin-ki, ko‘nikma olingan bilimlarni amaliy mashg‘ulotlar, ishlab chiqarish amaliyotlari jarayonida yoki bevosita amaliyotda ma’lum davr davomida qo‘llash natijasida orttiriladi. Hosil bo‘lgan ko‘nikmalar inson va butun jamiyat uchun naf keltiradigan darajada mukammallashib, kasb egasi tomonidan qiyinchiliklarsiz va hadiksirashlarsiz bajarilsa, hamda boshqalarga o‘rgatish darajasigacha yetsa, malakaga aylanadi.
«Malaka (a. – qobiliyat, iste’dod; xususiyat, odat) kasbni, ishni yaxshi o‘zlashtirish natijasida orttirilgan tajriba, ko‘nikmalar; mahorat»³⁸.

O‘quv qayda bo‘lsa, ulug‘lik bo‘lar
bilim qayda bo‘lsa, buyuklik bo‘lar.