Burun bo`shlig`i suyak va tog`ayli tuzilishga EGA bo`lgan tashqi burun – nasus externus

 1.Tashqi burun?

Burun bo`shlig`i - suyak va tog`ayli tuzilishga ega bo`lgan tashqi burun – nasus externus ning davomi bo`lib hisoblanadi. Burun bo`shlig`iga kirish teshigi – nares deyiladi Burun bo`shlig`i to`siq - septum nasi vositasida ikki bo`shliqga ajraladi. To`siqning oldingi qismi tog`aydan va orqa sohasi suyakdan tashkil topadi. SHu sababdan to`siqda quyidagi qismlar bo`ladi:

a) pars membranacea – pardali qism;

b) pars cartilaginea – tog`ayli qism;

v) pars ossea – suyakli qism;

g) organum vomeronasale – dimog` – burun hosilasi.

 2.Burun bo‘shlig‘i devorini tuzilishi, burun yo‘llari. Para-nazal bo‘shliqlar?

Burun bo`shlig`ining boshlanish sohasi uning daxlizi – vestibulum nasi deyiladi. Burun bo`shlig`ining orqa sohasini, xalqumga davom etadigan - orqa teshiklar xoanalar deyiladi. Burun bo`shlig`ining shilliq qavati kiprikli epiteliy bilan qoplanadi va shilliq bezlari bo`ladi. Shilliq qavat ostida juda ko`p miqdorda venoz tomir chigallari joylashadi. Bu hosilalar havoni tozalaydi, ilitadi yoki sovutadi va asosan burun bo`shlig`ining o`rta va pastki burun chig`anoqlari sohasida joylashadi. Shu sababdan o`rta va pastki havo yo`llarini - nafas sohasi regio respiratoria deyiladi. Yuqori burun yo`llari sohasida hid biluv nervining retseptorlari joylashadi, shu sababdan burun bo`shlig`ining bu sohasini hid biluv sohasi - regio olfactoria deyiladi. Burun bo`shlig`ida quyidagi chig`anoqlar bo`ladi

a) concha nasi suprema – burunning eng yuqori chig`anog`i;

b) concha nasi superior – buruning yuqori chig`anog`i ;

v) concha nasi media – buruning o`rta chig`anog`i;

g) concha nasi inferior – buruning pastki chig`anog`i.

Chig`anoqlar orasidagi quyidagi xavo o`tadigan yo`llar bo`ladi:

a) meatus nasi superior – yuqorigi burun yo`li;

b) meatus nasi medius – o`rta burun yo`li. Bu yo`lda uning daxlizi atrium meatus medii, g`alvirsimon pufakcha – bulla ethmoidalis, g`alvirsimon suyak quyg`ichi infundibulum ethmoidale va shu sohadagi yarimoysimon tirqish hiatus semilunaris lar bo`ladi.

v) meatus nasi inferior – pastki burun yo`li. Bu yo`lda ko`z yoshi knalining nayi ochiladigan tirqish apertura ductus nasolacrimalis ko`rinadi.

g) Burun bo`shlig`ining orqa tarafida havo yo`llari qo`shilib umumiy havo yo`li – meatus nasi communis ni hosil etadi.

d) Umuimy havo yo`li – burun xalqum yo`li – meatus nasopharyngeus ga davom etadi

Burun bo`shlig`i; sagittal

kesimi.

1 - concha nasalis media;

2 - lamina cribrosa;

3 - concha nasalis superior;

4 - sinus sphenoidalis;

5 - foramen sphenopalatinum;

6 - lamina medialis processus pterygoidei;

7 - lamina perpendicularis ossis palatini;

8 - lamina horizontalis ossis palatini;

9 - processus palatinus maxillae;

10 - foramen incisivum;

11 - concha nasalis inferior

12 - processus frontalis maxillae;

13 - os lacrimale;

14 - os nasale;

15 - spina nasalis ossis frontalis;

16 - sinus frontalis;

17 - hiatus maxillaris.

3.Hiqildoq: tuzilishi, bo‘shlig‘i, yoshga doir xususiyatlari?

Hiqildoq IV-VI bo`yin umurtqalari sohasida, bo`yinning oldingi yuzasida joylashgan. Orqa tomondan xalqum, yon tomonidan esa bo`yindan o`tuvchi qon tomir va nervlar bilan o`ralib turadi. Hiqildoq yuqori tomonda til osti suyagiga osilib turadi, pastda esa bir oz torayib, kekirdakga (traxeyaga) davom etadi. Hiqildoq juft va toq tog`aylarning, boylamlarning va mushaklarning birikuvidan hosil bo`ladi. Hiqildoq quyidagi tog`aylardan tashkil topadi:

1) uzuksimon tog`ay - cartilago cricoidea;

2) qalqonsimon tog`ay - cartilago thyroidea;

3) cho`michsimon tog`ay - cartilago arytenoidea;

4) hiqildoq usti tog`ayi - cartilago epiglottis;

5) shoxsimon tog`ay - cartilago corniculate;

6) ponasimon tog`aylar - cartilago cuneiformis.

Uzuksimon tog`ay xalqasimon shaklda bo`lib, hiqildoq asosida joylashgan. Orqa sohasida kengroq lamina, oldingi va yon sohalar yoysimon arcus qismlari bo`ladi. Uzuksimon tog`ay orqa sohasida chumichsimon tog`ay bilan bo`g`im hosil etuvchi yuza – facies articularis arytenoidea, oldingi sohada esa qalqonsimon tog`ay bilan bo`g`im hosil etuvchi yuza facies articularis thyroidea bo`ladi. Qalqonsimon tog`ay ikki bo`lak laminae dextra et sinistra lar dan hosil bo`lib, ularning o`zaro birikishi natijasida bo`rtib chiqqan burchak prominentia laryngea tashkil bo`ladi. Bu hosila erkaklarda o`tkir



Hiqildoq boylamlari va bo`g`imlari