Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud


So‘zlardagi ichki ma’noviy farqlar



Download 2,1 Mb.
bet133/413
Sana07.09.2021
Hajmi2,1 Mb.
#167841
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   413
Bog'liq
HO'AT(20)

So‘zlardagi ichki ma’noviy farqlar:

Boshqacha-o‘zgacha-ajib-ajoyib-g‘alati-g‘aroyib-alomat-antiqa.

Tuzuk-durust-bir navi-yaxshi-zo‘r-a’lo-gap yo‘q-mixdek.

So‘z ma’nosining darajalanishi.So‘zlarning ma’no guruhlari tarkibida biror-bir belgi boshqasiga nisbatan kuchli yoki kuchsizroq ifodalanishi mumkin.

a) yosh belgisiga ko‘ra: qiz-juvon-ayol.

b) rang belgisiga ko‘ra: qizil-qizg‘ish-qip-qizil.

d) harakat belgisiga ko‘ra: yurmoq-chopmoq-yugurmoq-yelmoq.

Antonimlar (zid ma’noli so‘zlar)

Bilish jarayonida narsa va hodisalarni, harakat-holatlarni, belgi va xususiyatlarni bir-biriga zidlash, ularning o‘zaro o‘xshash va farqli tomonlarini aniqlash katta ahamiyatga ega. Bizning butun bilim faoliyatimiz zidlanishlarga asoslangan desak, yanglishmaymiz. Shuning uchun zidlanishlarga bizning ajdodlarimiz Abu Nasr Farobiy, Jaloliddin Rumiy va boshqalar katta ahamiyat berganlar, xususan, Jaloliddin Rumiyning ta’kidlashlaricha, har qanday “ashyo”ning qimmati ziddi bilan ayon bo‘ladi, ziddi bo‘lmagan narsani ta’rif etish imkoniyatdan tashqaridadir. Tangri nurning oshkor bo‘lishi uchun qorong‘i etib yaratilgan mazkur olamni mavjud ayladi… Odam ro‘parasida Iblisning, Muso qarshisida Fir’avnning, Ibrohim oldida Namrudning va Mustafo qarshisida Abu Jahlning paydo bo‘lishini bunga misol qilib keltirish mumkin. Ana shunday zidlanishlar tilimizda ham o‘z ifodasini topgan. Birini aytishimiz bilan uning ziddi xayolimizga keladi. Masalan, oq – qora, uzun – qisqa (kalta), baland –past, dono – ahmoq; -li (suvli), -siz (suvsiz) va boshqalar.

O‘zaro zid ma’noli so‘z va qo‘shimchalarga antonimlar deyiladi.So‘z maqomidagi antonimlar lug‘aviy (leksik) antonimlar, qo‘shimcha maqomidagi antonimlar esa affiks antonimlar sanaladi.

Nutqimizda lug‘aviy (leksik) antonimlardan foydalanish fikrimizni ta’sirli ifodalashda katta ahamiyatga ega. Ayniqsa, badiiy adabiyotda zid ma’noli so‘zlarni bir-biriga zidlash asosida badiiy san’at hosil qilinadi. Bunday san’atga tazod san’ati deyiladi. Meni ko‘rsa, farq etmas Xazon birla bahorimdan



Charxi kajraftorning bir shevasidan dog‘man,

Ayshni nodon surib, kulfatni dono tortadir (Furqat).


Download 2,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish