Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Ona tili (5-sinf)
Qanday?, qanaqa? so‘roqlariga javob bo‘lib, narsa-buyumning belgisini bildirgan so‘zlarga sifat deyiladi. Belgi deganda rang-tus, maza-ta’m, shakl-hajm, xil-xususiyat kabilar tushuniladi.
Sifat gapda aniqlovchi yoki kesim bo‘lib keladi.
Sifat gapda otga bog‘lansa aniqlovchi, gapning oxirida kelsa kesim vazifasini bajaradi . Masalan: Bu ko‘rkam bino- kasb-hunar kolleji. Bu gullar xushbo‘y.
Ona tili (6-sinf)
Otga bog‘lanib,uning belgisini bildiradigan va qanday?, qanaqa? so‘roqlariga javob bo‘ladigan so‘zlarga sifat deyiladi.
AL va KHK darsligidan:
Ma’lum belgi bir necha so‘zlar orqali ifodalanishi ham mumkin. Masalan: katta, ulug‘, ulkan, buyuk, gigant; chiroyli, go‘zal, xushro‘y, bejirim va boshq. Bunday so‘zlar muayyan bir umumiy ma’no asosida farqlanishga ham ega. Bunday farqlanish ularning boshqa so‘zlar bilan bog‘lanishida, ma’lum uslubga xoslanishida aniq namoyon bo‘ladi. Masalan, odam so‘zi katta, buyuk, ulkan, ulug‘ sifatlarini qabul qila oladi, lekin gigant sifati odam bilan bog‘lana olmaydi. Chunki u qurilishlarda binolarning shakl-belgisini ifodalashga xoslangan. Shuningdek, ulug‘, buyuk so‘zlari shakl belgisidan tashqari xususiyat belgisini ham ifodalaydi. Bunday vaqtda ular bilan ma’nodosh bo‘lib keladi. Ulkan, gigant so‘zlarida esa bunday ma’no yo‘qligi uchun ular bilan ma’nodoshlikni hosil qila olmaydi.
Shuning uchun ham sifatlarning ma’nodoshlarini bilish va o‘z o‘rnida qo‘llay bilishi so‘zlovchining nutqiy mahoratini ko‘rsatadi.
Sifatlarning ma’no guruhlari
Ona tili (6-sinf)
Sifatlar qanday belgini ifodalashiga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi: 1) xususiyat sifatlari; 2) rang-tus sifatlari; 3) maza-ta’m sifatlari; 4) hajm-o‘lchov sifatlari; 5) hid sifatlari; 6) makon-zamon belgisini bildiruvchi sifatlar.
Narsalarning turli xususiyat-holatlarini bildirgan sifatlar xususiyat sifatlari, hajmi, vazni, o‘lchovi va shaklini bildirgan sifatlar hajm – o‘lchov sifatlari, o‘rin va vaqtga nisbatan belgilarini bildirgan sifatlar makon-zamon sifatlari deyiladi.
Narsalarning rang-tusini bildirgan sifatlar rang-tus sifatlari, maza-ta’mini bildirgan sifatlar maza-ta’m sifatlari, hidini bildirgan sifatlar hid sifatlari deyiladi.
1. Xususiyat sifatlari: yaxshi, yomon, aqlli, sergak, so‘zamol, sho‘x, kamtar, quvnoq, g‘amgin, xursand kabi;
2. Rang-tus sifatlari: oq, qоrа, sariq, kulrang kabi;
3. Maza-ta’m sifatlari: shirin, achchiq, nordon, sho‘r, achimsiq kabi;
4. Hajm-o‘lchov sifatlari: keng, tor, chuqur, katta, kichik, uzun, qisqa, baland, og‘ir, yengil, zildek, vazmin, yapaloq, tekis, yassi, dumaloq kabi;
5. Hid sifatlari: xushbo‘y, sassiq, badbo‘y, muattar, qo‘lansa kabi;
6. Makon-zamon sifatlari. Bular narsalarning o‘rin va paytga nisbatan
olingan belgilarini ifodalaydi: uydagi, ko‘chadagi, yozgi, qishki, avvalgi, dastlabki,
bulturgi, kechki kabi.