Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

AL va KHK darsligidan (A. Rafiyev):
O‘zbek tili turkiy tillar guruhiga kiruvchi yirik tillardan biridir. O‘zbek (turkiy) tilida yozilgan dastlabki yozma yodgorliklar VI-VII asrlarga tegishli bo‘lib, umumturk adabiy tili sifatida shakllandi. X-XII asrlarda bu tilda “Devon-u lug‘otit turk”, “Qutadg‘u bilig”, “Hibat-ul haqoyiq”,“Devoni hikmat”, “Muqaddimat-ul adab” kabi nodir asarlar yaratildi. XIII-XIV asrlarda yaratilgan “Qissasi Rabg‘uziy”, “Muhabbatnoma”, “Me’rojnoma”, “Yusuf va Zulayho”, “O‘g‘uznoma” kabi o‘nlab mashhur kitoblar eski o‘zbek tilini mahalliy shevaning go‘zal unsurlari bilan boyitdi. O‘zbek xalqi tilining takomillashuvida XIV asrdan XIX asrning ikkinchi yarmigacha bo‘lgan tarixiy davr muhim rol o‘ynaydi.
XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlab o‘zbek adabiy tilining uslublari ham shakllana bordi, o‘zbek milliy tilida me’yorlashish jarayoni barqarorlashish bosqichiga kirdi.
Ona tili fani va uning bo‘limlari
Ona tili (5-sinf)
Til o‘z ichki tuzilishiga ega. Tilning ana shu ichki tuzilishidan qaysisini o‘rganishga ko‘ra tilshunoslik fani ham bir necha bo‘limlarga bo‘linadi.
Tilning tovush tuzilishi fonetika bo‘limida, harflar tizimi esa grafika bo‘limida o‘rganiladi.
So‘z va uning ma’nolari leksikologiya bo‘limida, so‘z turkumlari morfologiya bo‘limida, gap va gapda so‘zlarning bog‘lanishi sintaksis bo‘limida o‘rganiladi.
Shunday qilib, tilshunoslik fonetika (grafika), leksikologiya, morfologiya va sintaksis bo‘limlarining uzviy bog‘liqligidan iboratdir.

1. Fonetika 2. Orfoepiya (to‘g‘ri talaffuz) 3. Orfografiya (imlo) 4. Grafika (yozuv) 5. Leksikologiya 6. Semasiologiya 7. Etimologiya 8. Frazeologiya 9. Leksikografiya (lug‘atshunoslik)

10.Morfemika (so‘z tarkibi) 11.So‘z yasalishi 12.Morfologiya 13.Sintaksis 14.Uslubiyat (stilistika) 15.Punktuatsiya (tinish belgilari) 16.Dialektologiya (shevashunoslik) 17.Til tarixi