Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
156 
хилларга бўлинади. Чиниқишни 20-22 градусдан бошлаш керак, биринчи ҳаво ваннаси 10-15 минут 
давом этади. Ванна қабул қилишни ҳар куни 10-20 минутга ошира бориб, 2 соатгача етказилади.
Сув билан чиниқтириш. Совуқ сув ёрдамида чиниқтириш-организмни паст температуралардан 
таъсирланмайдига қилишнинг энг кўп тарқалган ва энг самарали усулидир. Совуқ сув муолажалари, 
агар уларни системали суратда қўлланилса, киши соғлиғини анча мустаҳкамлайди, уни юқори нафас 
олиш йўлларининг касалланишдан, шунингдек грип ва ангинадан муҳофаза қилади. Совуқ ванналар 
одамни тетик қилади, жонлантиради, ишчанлик қобилиятини оширади. 
Иссиқлик сезгиларига қараб совуқ (20 дан паст), салқин (20-30), муътадил (34-35), илиқ ва иссиқ 
(40 дан юқори) сувли муолажалар бор. Совуқ ва салқин сув қоннинг ички органларига қараб оқа 
бошлаши натижасида дастлабки титраш сезгисини келтириб чиқаради, сўнгра қон томирлари кенгайиб, 
иссиқлик сезгиси пайдо бўлади. Бу сезгининг қанча давом этиши сувнинг ҳароратига ва организмнинг 
чиниққанлигига боғлиқ бўлади. Сувда узоқ турилган тақдирда иккинчи қайта титраш бошланиши 
мумкин, у организмга салбий таъсир кўрсатади. 
Сув муолажаларидан кейин терини то қизариб кетгунча сочиқ ёки чўтка билан артиш лозим. 
Чўмилаётганда ўзини иккинчи қайта титраш даражасигача олиб бормаслик керак. Чўмилиб бўлгандан 
кейин 20-30 минут дам олиш тавсия эътилади. Уйқудан тургандан кейинги эрталабки пайт организмни 
чиниқтириш учун энг яхши вақт хисобланади. Бир теккис ва узок давом этадигон реакция хосил бўлиш 
учун тери бир текисда исиши керак. Ишқалаб артиниш ва устидан сув қуйиш организмни 
чиниқтиришнинг энг ўнғай ва оддий турларидир. Чиниқтириш хам худди шулардан бошланади. 
Чиниқтиришни кўкламда ва ёзда бошлаб, куз ва қишда тўхтатиб қўйиш ярамайди. Организмни 
чиниқтириш ўтказиладигон хонани ҳарорати 18-20 бўлгани маъқулдир.