Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

 
UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABLARIDA O’QUVCHI QIZLAR SPORTINI RIVOJLANTIRISH 
MASALALARI. 
Olimov M.S., p.f.n. dotsent, Saidova N.R., talaba
O’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti, Chirchiq sh. 
 
Buyuk olim tabobat olamining sultoni Abu Ali Ibn Sino “Dunyoda hech bir narsa inson salomatligiga 
jismoniy harakatdek ijobiy ta’sir eta olmaydi” degan edi. 
Milliy genafondni tozaligi va sog’ligini ta’minlash maqsadida O’zbekiston Respublikasi birinchi 
Prezidenti Islom Karimov “O’zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasi“ tuzish to’g’risidagi 
farmoni va vazirlar mahkamasining shu farmonini bajarish bo’yicha sportni rivojlantirish jamg’armasi 
yig’ilishi qarorlarida belgilangan vazifalarni amalga oshirish uchun O’zbekiston xotin-qizlar 
qo’mitasi,ommaviy ravishda sportga jalb etish ,musobaqalarda ishtirok etishlarini ta’minlash va ularning 

---

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
112 
faolligini oshirish borasida bir qator ijobiyishlar amalga oshirilmoqda. 
Jumladan mahallalarda, maktabgacha ta’lim muassasalarida va boshqa soha vakillari orasida targ’ibot, 
tashviqot ishlarining jadal olib borilishi natijasida jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanayotgan hamda 
sport tadbirlarida ishtirok etayotgan xotin-qizlar soni yildan yilga ko’payib bormoqda. Mamlakatimizning 
barcha hududlarida, jumladan chekka qishloqlarda ham zamonaviy sport majmualari bunyod etishga aholi 
orasida jismoniy tarbiya va sport ko’lamini yanada oshirishga ayniqsa xotin-qizlarni jalb etish, mashg’ulotlar 
jarayoni uchun yuqori malakali ayol kadrlar tayyorlashga katta e’tibor qaratilmoqda. 
Xotin-qizlarni, ayniqsa qishloq joylaridagi qizlarni sport bilan shug’ullanishiga faol jalb etish uchun 
zarur shart-sharoitlarni yaratish lozim.Umumiy o’rta ta’lim maktablarida o’quvchi qizlar sportinirivojlantirish 
uchun turli xildagi musobaqalarni o’tkazish maqsadga muvofiqdir. Qizlarimizni sport va jismoniy tarbiyaga 
kengroq jalb etish evaziga qizlar o’rtasida musobaqalar o’tkazilishi hamda ularda yuqori natijalarni 
ko’rsatishida namoyon bo’lmoqda.Bu natijalar orqali qizlarimiz xalqaro turnirlarda ham faol ishtirok etib 
kelishmoqda. 
“To’maris qizlari”, “sog’lomjon-polvonjon”, “oilaviy kross”, kabi musobaqalar muntazam o’tkazilishi 
bunga misol bo’la oladi.Respublikamizda oilaviy sport, ayollar va bolalar sportini rivojlantirish ham davlat 
siyosati darajasiga ko’tarilgan.Aholini jumladan xotin-qizlarni ommaviy va sog’lomlashtiruvchi sport turlariga 
jalb etish, sport orqali sog’lom turmush tarzini keng targ’ib etish uchun maxsus “SPORT” telekanali ochilishi 
ham bunga yaqqol misol bo’la oladi. 
So’ngi yillar davomida mamlakatimizda ustuvor sport turlaridan volleybol,gimnastika va boshqa sport 
turlari sekin-asta xalqaro sport maydonlariga kirib bormoqda.Shu boisdan chekka qishloqlarda ham yuqorida 
keltirilgan sport turlariga ko’proq e’tibor berish lozim.O’quvchi qizlarni ommaviy jismoniy tarbiyaga jalb 
etishda ularni nazariy tayyorgarliklari,o’zlari qiziqqan sport turidan ortirgan ko’nikma,malakalarini hisobga 
olish, darsdan tashqari mashg’ulotlarni o’tkazish vaqtiga qizlar sharoitiga moslash zarur. 
Avvalambor o’rta ta’lim maktablarida tarbiyalanayotgan qizlarga sog’lom turmush tarzi haqida 
ma’lumot berish lozim. 
- Oqilona ovqatlanish; 
-Jismoniy faollik; 
-Organizmning umumiy gigiyenasi; 
-Chiniqish; 
- Tozalikka rioya qilish; 
Mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportni rivijlantirishni xotin-qizlar ongiga singdirish masalalariga 
qarata juda ko’p ommaviy ishlar bilan bilan birgalikda nazariy ahamiyatga ega qonunlar,Vazirlar 
mahkamasining qarorlari,Prezident farmonlari va sportning istiqbolli rejalari bilan yosh sportchi qizlarimizni 
tanishtirib borishimiz lozim.Umumiy o’rta ta’limda jismoniy tarbiyaning maqsadi o’quvchi yoshlar tanasidagi 
barcha a’zolarning sog’lom o’sishini ta’minlash hamda ularni aqliy va jismoniy mehnatga, shuningdek vatan 
mudofasiga tayyorlashdir.Ulug’ mutafakkir Abdulla Avloniy ta’kidlaganidek, sog’lom fikr, yaxshi axloq va 
ilm ma’rifatga ega bo’lmoq uchun eng avvalo badanni tarbiya qilish zarur.Maktab o’quvchilari jismoniy 
tarbiyasining vazifalarini amalga oshirish maxsus uyushtirilgan mashg’ulotlar orqali jismoniy tarbiyaning 
uslubi va metodik tamoyillari, tarbiya va ta’limning vositalarini aniqlashtiriladi.Bizning maktablar uchun 
mashg’ulotlarning xilma-xil shakllari hosdir.Shu bilan birga uslubiy manbalar qatorida faqat jismoniy tarbiya 
mashg’ulotlarining davom etish vaqtini ko’paytirish zaruriyatdan kelib chiqqan holda o’quvchilarning 
ehtiyojlari qondiriladi. Shu asosda barcha shakldagi mashg’ulotlar tahlili ularni maktabda, maktabdan 
tashqarida oilada o’tkazishning shart-sharoitlari shuni ko’rsatadiki, o’quvchilar jismoniy tarbiyasini 
uyushtirishga majmuali yondashuvdan hech bo’lmaganda bitta halqa chiqarib tashlansa, pedagogik 
jarayonning uzluksizligi buzuladi, jismoniy tarbiyaning barcha vazifalari sifatsiz yechim topadi. Jismoniy 
tarbiya katta amaliy ahamiyatga ega. Jismoniy tarbiya darslarida qo’llaniladigan jismoniy mashqlar ichida 
hayotiy muhim, kundalik turmushda qo’llaniladigan mashqlar ko’p. Maktabning vazifasi o’quvchilarni 
jismoniy tarbiya vositalaridan har kuni o’qish, mehnat, dam olishning turli sharoitlarida foydalanishga 
odatlanishdir.