|
“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР”
31
Abdug’aniyevich Karimov.-Ibn Sinoning “Tib qonunlari”asari necha asrlar davomida yevropaning eng nufuzli
oliy o’quv yurtlarida tibbiyot darsliklaridan biri sifatida o’qitilib kelingani,dunyo miqyosida “meditsina”,
”Sog’lom turmush tarzi” degan tushunchalarning fundamental asosi bo’lib xizmat qilgani, albatta, chuqur
hayotiy va ilmiy zaminga ega. Aniqroq qilib aytganda, bu Benazir allomaning butun ilmiy faoliyati dunyo
taraqqiyotini insonparvarlik ruhida, ya’ni, insoniy jihatdan rivojlantirishga ulkan ta’sir o’tkazdi.
Foydalangan adabiyotlar
1. Karimov I.A Yuksak manaviyat-yengilmas kuch Manaviyat. 2008.
2. Abu Ali Ibn Sino “Tib qonunlari” I-kitob, 309 bet.
3. Jannatova X Abu Ali Ibn Sino talim-tarbiya haqida 1984.
4. Tillashev X. Mutafakirlar talim-tarbiya haqida. 1986.
TURLI YOSHDAGI XOTIN-QIZLARNING OILA, JAMIYAT VA MILLAT KO’RKIGA
AYLANISHIDA SPORTNING TUTGAN O’RNI
Jabborov B.I.,
katta o’qituvchi, Buxoro davlat universiteti. Buxoro sh.
Jabborova A.B.,
talaba,Buxoro muhandislik-texnologiya instituti. Buxoro sh.
Millat kelajagi haqida qayg’urgan Abdulla Avloniy bola tarbiyasi haqida fikr yuritar ekan, tarbiya
jarayonini uch qismga bo’lgan edi. “Badan tarbiyasi”, “Fikr tarbiyasi” va “Axloq tarbiyasi”. Bu borada
Abdulla Avloniy “Badan tarbiyasi”ni birinchi o’rinda qo’ygani bejiz emas.
Badanning salomat va baquvvat bo’lmog’i har bir insonga yoshu-qariga eng kerakli narsadir. Chunki
o’qimoq, o’rganmoq, o’rgatmoq uchun insonga kuchli, sog’lom tana bo’lmog’i lozimdir. Sog’ badanga ega
bo’lmagan insonlar ko’p yaxshi ishlarga qodir bo’la olmaydilar. Fikr tarbiyasi uchun mustahkam va sog’lom
bir vujud kerkdir. Buning uchun quyidagi holatlar ommaviy ahamiyat kasb etadi. Ya’ni jismoniy tarbiya va
sport bilan shug’ullanish jismoniy psixologik muvozanatni to’g’ri boshqarish va yo’naltirish organizmning
sog’lom o’sishi hamda rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. Sport, jismoniy tarbiya yoki harakat mashqlarini
bajarishi sportchi qizlar va katta yoshli ayollarda kun davomida kayfiyatning yaxshilanishini,
charchamaydigan yengil va chaqqon bo’lishni ta’minlaydi.
Sport, jismoniy tarbiya bilan muntazam shug’ullanish xotin-qizlarning mushaklari qaddi-qomati va
ko’krak qafasini rivojlantiradi, shu bilan birga organizmida qon aylanishi barcha a’zolarning kislorod va oziq
moddalar bilan ta’minlanishi yoki to’yinishini yaxshilaydi. Sportchi qizlar va ayollar organizmi har tomonlama
chiniqadi va himoya imkoniyati, ishchanlik qobiliyati oshadi (immunitet) yanada mustahkamlanadi.
Sport bian shug’ullanadigan xotin-qizlarning har biri o’z organizmining ijodiy va aqliy faoliyatining
kuchli bo’lishini ta’minlaydi. Asablar tizimi har bir sportchi qiz yoki ayolda sog’lom rivojlanib, mulohazali
fikr yuritishga, mulohazali bo’lishga to’la qonli undaydi.
Sport bilan o’rinli shug’ullanish har bir sportchi ayolni noo’rin hatti harakat va boshqalarga undamasdan
faollik, jamoatchilik, tashabbuskorlik, juratlilik, irodalilik va do’stlik-o’rtoqlik, uzoqni ko’ra oladigan
darajadagi hissiyotni shakillantiradi.
Teri osti va ichki a’zolarga yog’ to’planishini oldini oladi, ixcham, epchil, chaqqon, erkin har qanday
foydali harakat, faoliyat turini bajarishini ta’minlaydi.
Jismoniy sog’lomlashtirish usullari orasida ertalabki badan-tarbiya qulayligi va ommaviyligi joy
tanlamasligi bilan alohida ahmiyatga ega. Shu uchun har bir oila vakili, oilada ertalabki badan-tarbiyani, har
bir korxona xodimlari ertalab ishni boshlashdan oldin maxsus murabbiylar yordamida amalga oshirsa foydadan
xoli bo’lmaydi. Talaba qizlarda va o’quvchi qizlarda har ertalabki badan-tarbiya butun tanani uyg’otadi,
modda almashinuvini kuchaytiradi, butun tanaga rohat bag’ishlaydi, kayfiyatni ko’taradi, nimjonlikni va
karaxtlikni yo’qotishga yordam beradi, kundalik turmushdagi ish turlarining unumiga ijobiy hamda ijodiy
ta’sir ko’rsatadi.
Yuqoridagilarni inobatga olib ertalabki badan tarbiya imkon darajasida har kuni o’z vaqtida ochiq
havoda o’tkazilsa, yaxshi samara berishi bilan birga kun davomida tetik bo’lib, o’qish, ish va boshqa ish
faoliyatlarida qobiliyatini oshiradi bir so’z bilan aytganda sog’lom turmush tarzini yaratadi.
Jismoniy mashqlar bilan muntazam shug’illanib turuvchi ayollar, talaba qizlar, o’quvchi qizlar va
boshqa yoshdagilar davolanishga kamdan-kam muhtoj bo’ladilar.
Shu bilan birga jismonan sog’lom baquvvat o’zbek o’g’lonlari, o’zbekning avlodi davomchilari epchil,
orasta, ko’rkam, xushbichim sportchi qizlar esa, millat davomchilari sifatida genofondni sog’lomlashtiradi.
Salomatlik ayollar, yoshlar va talaba qizlar, o’quvchi qizlarning butun hayoti davomidagi ulkan va doimiy
qadryatdir. Salomatlik turmush tarzi, darajasi va sifatining ko’rsatkichidir. Va shujihatdan inson salohiyatini
rivojlantirish maqsadlari bilan chambarchas bog’liqdir. Har bir fuqaroning salomatligi jamiyatning salomatligi
singari strategik maqsadi, uning milliy xavfsizligi garovi sanaladi. Salomatlik mamlakatning sog’lom
salohiyatini oshirishning zarur sharti, davlat boshqaruvi samaradorligi mezonidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
