Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

 
ОИЛАДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА АЁЛЛАРНИНГ 
ЎРНИ 
Афраимов А.А., 
ўқитувчи, Бухоро давлат университети, Бухоро ш. 
Барчамизга маълумки аёл деганда аввалам бор кўз олдимизга она келади, фарзандини 
ёшлигидан соғлом ўсиши учун бола бир ёшига тўлгандан кейин ҳар хил ўйинлар ўйнатишади албатта 
шундай қилинса чаққонлик, эгилувчанлик, тезкорлик жисмоний сифатлар ўз-ўзидан ривожланиб бориб 
-8-9 ёшганда хохлаган спорт билан шуғулланишга янада кўпроқ йўл очиб беради ва ҳар хил спорт 
тўгаракларига организм тайёр қилиб тарбияланади. Иқтидорли спортчиларни саралаб олиш ва 
мақсадли тайёрлаш ишларини тизимли ташкил этиш борасида кенг кўламли ишларга йўл очиб беради, 
Халқимиз тарихига назар ташлайдиган бўлсак, ҳалоллик, ростгўйлик, ор-номус, меҳр-оқибат, 
меҳнатсеварлик каби барча инсоний фазилатлар энг аввало оилада шаклланган. Жамият ҳаётида 
ижтимоий фаол бўлган аёл оилада ҳам ўз ўрни ва нуфузига эга бўлади. Аёл оиладагина эмас, жамиятда 
ҳам ибрат намунасига айланади. У оилада фарзанд тарбиясидек муҳим вазифани бажариш жараёнида 
ўзидаги барча ахлоқий ва маънавий жиҳатларни фарзандига сингдиради
Эслатиб ўтмоқ жоизки, ҳар бир спорт туридан хотин-қизлар орасида ҳам етук спортчилар ва 
мутахассислар етишиб чиқиши учун маънавий муҳитнинг яратилиши муҳим аҳамиятга эга. Ҳозирги 
кунда Ўзбекистонда хотин-қизлар спортининг ривожланишига кенг имкониятлар берилаётганини 
ҳисобга олсак, бу йўналишнинг маънавий жиҳатини ҳам шакллантириш зарур. Қизлар спортини 
ривожлантириш учун уларнинг жамиятдаги ўрни, оиладаги вазифаси ҳамда қадриятларимиздаги уларга 
бўлган муносабатни ҳам ҳисобга олиш лозим. Маълумки, жисмоний тарбия ва спорт билан 
шуғулланувчи хотин-қизларнинг сони йилдан йилга ортиб бормоқда. Бу ҳолат республикамизда кун 
сайин спортнинг ривожланаётгани ва яшаш тарзимизда рўй бераётган ижобий ўзгаришлардан 
далолатдир. Жисмоний тарбия машқларининг ижобий роли тормозланиш динамикасининг тўғрилана 
бориши, бош мия қобиғи ва қобиқости функсиялари, биринчи ва иккинчи сигнал системаларининг 
координатсияланиши, турли физиологик механизмларнинг қўзғалишида ўз ифодасини топади. Ҳар 
кунги қилинадиган жисмоний машқ юрак-қонтомир ва нафас системаси ишини такомиллаштирилиб, 
модда алмашинув жараёнлари кечишини фаоллаштиради, мушакларни мустаҳкамлайди, бўғимларда 
ҳаракатни оширади, қадди-қоматни яхшилайди, бутун организмни фаол ҳаракатга келтириб, ҳар хил 
касалликларга қарши чидамлилик пайдо қилади. Аёлларнинг соғлом турмуш тарзини 
ривожлантиришда жисмоний тарбия машқлари муҳим рол ўйнайди. Машқлар, асосан, тетиклик 
ҳиссини уйғотади, организмнинг психофизик толиқишларига қарши курашида фаол иштирок этади. 
Жисмоний машқларни тўғри қўллаш, машғулот ҳажмини тўғри белгилаш, куч ва чидамлилик ҳаракат 
уйғунлигини такомиллаштиради. Бунинг натижасида гавда таркибидаги ёғ тўқимаси камаяди, мушак 
ва бойламлар ривожланади, ўпканинг тириклик сиғими ортади, нафас олиш тезлиги камаяди, иш 
қобилияти яхшиланиб, қомат гўзаллашади, ҳомиладорлик даврида ўзини яхши ҳис этиб, туғуруқ 
даврининг осон кечишига сабаб бўлади. Аёллар организмида ижобий ўзгаришларнинг юзага келишида, 

---