Бухоро давлат университети “ИҚтисодиёт” кафедраси

ихтисослашган 
фермер 
хўжаликлари 
Қишлоқ хўжаликкимё 
АЖ туман бўлими 
ДАЖ МТП вамуқобил 
МТП 

---

129 
Демак,пахтачиликка ихтисослашганқишлоқ хўжалиги корхоналари ва 
агросаноат мажмуи корхоналари ўртасидаги иқтисодий муносабатларда 
асосий муаммо ва ҳал этилиши бўлган вазифаларни шартли тарзда тўртта 
гуруҳга бўлиш мумкин: 
биринчи гуруҳ
–фермер хўжаликларини ташкил 
қилиш, юритиш ва бошқариш билан боғлиқ масалаларни ўз ичига олиб, бу 
муаммоларни юзага келишида фермернинг ўзи кўп ҳолатларда айбдор 
ҳисобланади; 
иккинчи гуруҳ
- хўжалик субъектлари ўртасида тузилган 
шартнома муносабатлари шартларига тўлиқ риоя этмаслик натижасида 
вужудга келаётган муаммолар; 
учинчи гуруҳ
- хизмат кўрсатиш (иш 
бажариш) сифати борасида вужудга келаётган муаммолар; 
тўртинчигуруҳ
- нарх наво, молия-кредит, ресурс таъминоти ва зарур ахборот - 
маълумотлар билан таъминлаш йўналишида юзага келаётган муаммолар. 
Пахтачилик фермер хўжаликлари билан хизмат кўрсатиш, иш 
бажариш, тайёрлов, қайта ишлаш ва бошқалар ўртасида тузиладиган 
шартномалар, хусусан пахта тайёрлов корхоналари билан тузиладиган 
контрактация шартномалари республикамизда энг кўп тузиладиган 
шартнома турларидан бири бўлса, улар билан боғлиқ низолар амалиётда 
кўрилаётган низоларнинг асосий қисмини эгаллайди.
Бундай низоларни юзага келишида эса асосан учтасабаб,
биринчидан 
–
фермер хўжаликларига хизмат кўрсатиш (иш бажариш) бўйича 
шартномаларга 
мувофиқ 
мажбуриятларни 
ўз 
вақтида 
сифатли 
кўрсатилмаслиги, 
иккинчидан,
фермер хўжаликлари томонидан уларга 
етказиб 
берилаётган 
ёки 
бажарилаётган 
иш 
(кўрсатилаётган 
хизматлар)учун белгиланган маблағни ўз вақтида ва тўлиқ тўланмаслиги, 
учинчидан -
пахта хом ашёси маҳсулотини контрактация шартномасида 
белгиланган миқдорда етказиб берилмаганлиги асосида вужудга келиб, 
иқтисодий судларда кўриб чиқилмоқда. 
Юқорида қайд қилинган муаммо ва камчиликларни хўжалик 
субъектлари ўртасида ҳақиқий кооперация муносабатлари - замонавий 
манфаатли ҳамкорлик муносабатларини шакллантириш ва ривожлантириш 
асосида босқичма-босқич ҳал этиш мумкин.