Бухоро Арки

1. Samarkand darvozasi

Shayboniy hukmdor Abdulazizxon (1541 - 1549) tomonidan qurdirilgan bo’lib, 1557-15b yillarda Abdullahon tomonidan qayta ta’mirlangan. Samarkand yo’di orqali G`ijduvon, Toshkent, Ko’qon va boshqa shaharlardan, uzoq xorijdan kelgan mehmonlar, savdogarlar shu darvozadan shaharga kirishgan. Darvoza yaqinida aravasozlik, yog`och materiallari, eshik-deraza bozori bo’lgan. Keyinchalik amir Abdulahadxon va amir Olimxon davrida tiklangak yozgi saroy - Sitorai Mohi Xossaga eltuvchi yo’l shu darvoza orkali o’tgani bois bu maskan savdogarlar uchun juda ahamiyatli hisoblangan. Darvozaning balandligi (11,4 i) kadimiy devor balandligiga teng bo’lib, arka va timpan l i, kntesshjz telyls xilib, bir nechta darichalar qo’yib tiklangan, ter belbogli qilib jilo berilgan. "Guldasta"lari chiroyli qirrali gultoj bilaya bezatilib, kadimiy birlashtirilgan. Gultojning ustki kismi esa ikkn bilan "soya berib" terilgan. O’tgan asrning 6O-yillariida kengayishi bahonasida buzilgan inshoot o’rnida 2009 yil yanvar oyidan boshlab asl qiyofaga ega darvoza qayta tiklanib, o’z holiga keltirildi. Chizmalar arxitektorlar Maxmud Axmedov va Tuygun Boboevlar tomonidan tayyorlandi. Usta Olim Abdiev esa darvozani qayta bunyod etishda bosh-qosh bo’ldi.

2. Hazrati Imom darvozasi

VIII asrgacha Darvozai Nav (Yangi darvoza) deb yuritilgan. So’ngra buxorolik mashhur ulamo Abu Hafs Kabir imom Buxoriy (767 - 832) sharafiga Darvozai imom deb atala boshlangan. Narshaxiyning ma’lumot berishicha, Abu Hafs Kabirning qabrlari ham shu darvoza yonidagi tepalikda joylashgan. Hazrati Imom darvozasi Haqroh deb ham atalgan. Darvozaning balandligi 11,6 metr, kengligi 23 metr, asosi 1,5 metrni tashkil etgan. Usti 31 ta gultojdan iborat bo’lgan. "Guldasta"lar uch qavatli bo’lib, u erda qorovullar turadigan xona bo’lgan. Shaharga kiraverishda yo’lning o’ng tomonida savdo do’konlari bo’lib, ularda ot-aravalar uchun kerakli anjomlar sotilgan. Yo’lning chap tomonida esa ombor hamda shisha ishlab chiqaradigan korxona hamda yo’lovchilarni suv bilan ta’minlaydigan quduq bo’lgan. Hazrati Imom yo’li Samarkand - Toshkentga boradigan yo’lga qo’shilib ketgan. Bu qadimiy yo’l Arkdan Sitorai Mohi Xossagacha qayroq tosh bilan terilgan bo’lgan. 2009 yil sentyabr oyidan ushbu darvoza qayta tiklana boshlandi. Loyixa chizmalarini M.Axmedov va T.Boboevlar tayyorlashgan. Kurilish ishlarini usta-me’morlar Muzaffar va Ma’ruf Mirzaev, Sharif Rahimovlar olib borishdi.