Bugungi kunda Qashshoqlikka qarshi kurash XXI asr iqtisodiyotlarining zamonaviy rivojlanishining asosiy maqsadidir

Kirish
Bugungi kunda Qashshoqlikka qarshi kurash XXI asr iqtisodiyotlarining zamonaviy rivojlanishining asosiy maqsadidir (Mingyillik rivojlanish maqsadi). Turli davrlatlar iqtisodiy o`sishlari ularning tanlagan yo`llari doimo tahlil qilinib iqtisodiy o`sish o`sish nazariyalari va turlari shakllangan. Shu bilan birga kambag`allik(qashshoqlikdunyo termini) u bilan yonma-yon yurishi bu ikki jarayonni taniatini o`rganish asosiy birlamchi maqsad bo`lib kelmoqda davlatlar o`rtasida, Chunki qashshoqlik va iqtisodiy o'sish tabiati hatto qadimgi Yunoniston, Rim, Hindiston, Misr va Bobilda ham iqtisodiy faylasuflarning tadqiqotlari markazida bo'lgan. Qashshoqlik va iqtisodiy o'sish bo'yicha tahlil va bilim vaqt o'tishi bilan, ayniqsa so'nggi 20 yil ichida keskin o'zgardi. Rivojlanishning an'anaviy nazariyalari o'sish va qashshoqlik hodisalarini kuzatish. 21-asrning ikkinchi yarmidagi dastlabki munozaralarning bunday ekzogen nuqtai nazari tolerantlikka olib keldi. “o‘sish avtomatik ravishda qashshoqlikni yo‘q qiladi, degan taxminga ko‘ra) “to‘kish” yondashuviga va o‘sish va daromadlar tengsizligi o‘rtasidagi muvozanatga asoslanadi. 1950-yillardan 70-yillarning boshigacha Kuznetsning oʻzaro bogʻlovchi U–egri chizigʻining hissasiga eʼtibor qaratildi (1955); Rostowning yuksalish bosqichi (1960); Nurksening foydali yoki yomon doiralar tizimi (1953) va boylik taqsimotini inkor etuvchi boshqa nazariyalar.. Mamlakatlar, mamlakatlar ichidagi mintaqalar va ijtimoiy-iqtisodiy guruhlar o'rtasida juda teng bo'lmagan taqsimot tufayli o'sish siyosati va umumiy o'sish g'oyasi shubha ostiga qo'yildi. 70-yillarning jadal o'sishi va 80-90-yillardagi qashshoqlik va tengsizlikning sezilarli darajada o'sishi yillarining oxiriga kelib, o'sishni qashshoqlikdan alohida tekshirish mumkin emasligi va iqtisodiyotlarning so'zsiz birlashishi shart emasligi ayon bo'ldi. Meier va Stiglitz (2001) fikriga ko'ra, bugungi kunda milliardlab odamlar hali ham qashshoqlikda yashayotgan bir paytda, "pastga tushish" nazariyasi daromadlar va aktivlardagi keskin tafovutlarni kamaytiradigan, inson kapitali to'planishi va bandlikni oshiradigan inklyuziya siyosati bilan to'ldirilishi kerakligi aniq bo'ladi. Imkoniyatlar va jamiyatning zaifroq elementlari uchun xavfsizlik tarmoqlarini ta'minlashga yordam beradi. Jumladan O`zbekistonda ham yuqori iqtisodiy o`sishga qaratilgan strategiyalar ishlab chiqilgan. Masalan 2017-2021-yillarga mo`ljallangan “Haraktlar strategiyasi” hamda “uning davomi sifatida 2022-2026 mo`ljallangan “Taraqqiyot strategiyasi”. Shu bilan birga kambag`allikka qarshi kurashishga davlatimiz bir nechta siyosatlarni amalga oshirib kelmoqda.