Budjet hisobi

(G'aznachilikka o'tish sharoitida: 214- 
«Budjet m ablag'lari hisobidan qoplanadigan budjet mablag'lari 
oluvchilarning xarajatlari» subschyoti)',

---

K red it 178 - «B oshqa 
debitorlar 
v a
kreditorlar 
bilan
hisob-kitoblar» 
subschyoti.
Asosiy vositalar ombordan foydalanishga budjet tashkiloti rahbari 
tomonidan tasdiqlangan 434-shakldagi yukxati (nakladnoy, talabnoma) 
bo‘yicha beriladi. Bunda yukxati (nakladnoy, talabnoma) bir nusxada 
yoziladi.
Qonunda belgilangan tartibda bepul olingan va bcpul berilgan asosiy 
vositalar hamda ishdan chiqqan asosiy vositalar hisobda balans qiymati 
bo'yicha aks ettiriladi.
Budjet tashkilotlariga asosiy vositalar yuqori tashkilotning qaroriga 
muvofiq bepul bcrilganida quyidagi ikkita buxgaltcriya provodkasi 
tuziladi:
1) 
Bepul berilgan asosiy vositalaming boshlang‘ich (qayta tiklash) 
qiymatiga:
D eb et 010-013, 015-019 - « A sosiy vositalar» subschyotiari;
K red it 250 - « A sosiy vositalardagi fond» subschyoti.
Bir vaqtning o ‘zida bepul berilgan asosiy vositalaming eskirish 
summasi bo ‘lsa, u holda bu eskirish summasiga quyidagi buxgalteriya 
provodkasi tuziladi:
D ebet 250 - «A sosiy vositalardagi fond» subschyoti;
K red it 020 - «A sosiy vositalam ing eskirishi» subschyoti.
Barcha asosiy vositalar budjet tashkilotining rahbari buyrug‘i bilan 
tayinlangan lavozimli shaxslaming m as’ul javobgarligida b o ‘lishi 
kerak.
Asosiy vositalar hisobi inventar obyektlar doirasida ulami saqlash 
joylari va javobgar shaxslari bo'yicha olib boriladi. Asosiy vositalami 
saqlash uchun javobgar bo‘lgan shaxslar asosiy vositalami omborda 
hisobga olish kitobini yuritadi. M as’ul javobgar shaxslar asosiy 
vositalaming saqlanishini kuzatib boradi va barcha o ‘zgarishlaming 
hisobini 
yuritadi. 
M as’ul javobgar 
shaxs 
almashganda 
uning 
javobgarligida bo ‘lgan asosiy vositalar inventarizatsiyasi o ‘tkaziladi va 
bu haqda qabul qilib olish-topshirish dalolatnomasi tuziladi. Dalolatnoma 
budjet tashkilotining rahbari tomonidan tasdiqlanadi.
Asosiy vositalar hisobi, kutubxona fondlaridan tashqari, tiyinlarsiz 
to‘liq so‘m hisobida olib boriladi.

---

Asosiy vositalaming butligi ustidan nazoratni ta ’minlash va hisobni 
tashkil qilish uchun har bir obyekt(buyum)ga, inventar raqami beriladi. 
Inventar raqami obyektga biriktirilgan tamg‘aga belgilanadi yoki 
obyektning o ‘ziga bo‘yoq bilan va boshqa usullar bilan belgilanadi. 
Asosiy vositalaming obyektiga berilgan inventar raqami uning muayyan 
budjet tashkilotida bo‘lgan butun davri davomida saqlanib qoladi. 
Hisobdan chiqarilgan yoki tugatilgan obyektlaming inventar raqamlari 
yangidan olingan boshqa asosiy vositalarga berilmasligi kerak.
Yumshoq inventar buyumlar maxsus muhr (shtamp) yordamida, 
yuvganda o ‘chmaydigan b o ‘yoq bilan markalanadi. Maxsus muhr 
(shtamp)da budjet tashkilotining nomi, buyumlar foydalanishga 
berilganda esa, qo'shim cha ravishda, foydalanishga berilgan yili va oyi 
ham bo'lishi kerak.
Ijaraga olinganda asosiy vositalar ijarachilarda balansdan tashqaridagi 
01-«Ijaraga olingan asosiy vositalar» subschyotida ijaraga beruvchilar 
tomonidan ularga belgilangan inventar raqami bilan hisobga olinadi.
Asosiy vositalaming analitik hisobi AV-6 shakldagi va AV-8 
shakldagi inventar kartochkalarda yuritiladi. Kartochkalar Kar bir 
inventar obyekti (buyumi) bo ‘yicha yuritiladi. Bir turdagi buyumlar 
AV-9 shakldagi kartochkalarda hisobga olinadi. AV-6, AV-8 va AV-9 
shakllardagi inventar kartochkalar AV-10 shakldagi asosiy vositalaming 
inventar kartochkalarini xatlashda ro'yxatga olinadi.
AV-6 shakldagi inventar kartochka binolami, inshootlami, uzatkich 
qurilmalarini, mashinalar va uskunalami, asboblami, ishlab chiqarish 
(jihozlari bilan birga) va xo'jalik inventarlarini hamda transport 
vositalarini hisobga olish uchun m o‘ljallangan. Asosiy vositalar muayyan 
budjet tashkiloti ichida joydan-joyga ko‘chirilganda tegishli yozuvlar 
m azkur kartochkaning orqa tomoniga qayd qilinadi.
AV-8 shakldagi inventar kartochka ishchi hayvonlami, mahsuldor 
va zotdor mollami hisobga olish uchun hamda k o ‘p yillik daraxtlami va 
yemi yaxshilashga doir kapital xarajatlami hisobga olish uchun xizmat 
qiladi.
AV-9 shakldagi inventar kartochka kutubxona fondlarini va 
sahnaga qo ‘yish jihozlarini guruhlab hisobga olish uchun m o ‘ljallangan.

---

Kutubxona fondlari uchun bitta kartochka ochiladi. Unda hisob faqat pul 
ifodasidagi umumiy summada yuritiladi. Bundan tashqari, kutubxona 
xodimlari tomonidan kutubxona fondini miqdor b o ‘yicha tezkor hisobi, 
har bir kitob bo‘yicha uning miqdori va bahosi ko'rsatilgan holda, olib 
boriladi.
Budjet tashkilotlarining asosiy vositalariga amortizatsiya ajratmasi 
hisoblanmaydi, balki belgilangan tartibda eskirish hisoblanadi. Eskirish 
binolar va inshootlar, uzatkich qurilmalar, mashinalar va uskunalar, 
ishchi hayvonlar, transport vositalari, ishlab chiqarish (jihozlari bilan 
birga) va xo'jalik inventarlari, foydalanish yoshiga (voyaga) yetgan 
ko ‘p yillik daraxtlar bo'yicha aniqlanadi. Eskirish: arxitektura va 
san’atning noyob yodgorliklari bo‘lgan binolar va inshootlar; kabinet va 
laboratoriyalarda o ‘quv ishlari va ilmiy maqsadlarda foydalaniladigan 
uskunalar, eksponatlar, nusxalar, amaldagi va amal qilmayotgan 
modellar, maketlar va boshqa ko‘rgazmali qo‘llanmalar; mahsuldor 
mollar, q o ‘toslar, h o ‘kizlar, kiyiklar, hayvonot olamining eksponatlari 
(hayvonot bog'i va shunga o ‘xshash muassasalarda); foydalanish 
yoshiga yetmagan ko‘p yillik daraxatlar; kutubxona fondlari, filmlar 
fondi, sahnaga qo‘yish jihozlari, badiiy va muzey qiymatliklari; ichki 
kiyimlar, ko‘rpa-to‘shaklar, kiyim-kechaklar va poyafzallar bo‘yicha 
aniqlanmaydi. Eskirish, shuningdck, chet elda joylashgan tashkilotlaming 
asosiy vositalari uchun ham aniqlanmaydi.
0 ‘zbekiston Respublikasi budjet tashkilotlarida asosiy vositalarga 
eskirish 
0 ‘zbekiston 
Respublikasi 
Moliya 
vazirligi 
tomonidan 
belgilangan tartibda o ‘matilgan foizlar bo‘yicha hisoblanadi.
Asosiy vositalaming eskirishini hisobga olish uchun ikkinchi tartibli
020-«Asosiy vositalaming eskirishi» subschyoti q o ‘llaniladi. Budjet 
tashkilotlarida asosiy vositalaming eskirish summasi yuqorida keltirilgan 
m e’yorlar bo ‘yicha to‘liq kalendar yil uchun (hisobot yilining qaysi 
oyida olinganligidan yoki qurilganligidan qat’iy nazar) aniqlanadi. Bu 
subschyot passiv subschyot hisoblanadi.
Asosiy vositalaming eskirishi hisoblanganida quyidagi buxgalteriya 
provodkasi tuziladi:
D e b e t 250 - «A sosiy vositalardagi fond» subschyoti;
K re d it 020 - «A sosiy vositalam in g eskirishi» subschyoti.

---

Asosiy vositalaming AV-6, AV-8 shakldagi inventar kartochkalariga 
ulam ing yillik eskirish m e’yori va summasi, eskirish so‘nggi marotaba 
hisoblanadigan yil yozib qo'yiladi. Eskirish summasi asosiy vosita 
qiymatining 100 foizidan oshmasligi kerak. Asosiy vositaning qiymatini 
100 foiz miqdorida eskirish hisoblangan, lekin undan kelajakda hali 
foydalanish mumkin b o is a ham uni, to‘la qiymatga teng b o ‘lgan eskirish 
hisoblangani sababli, hisobdan chiqarishga asos b o ‘la olmaydi.