Бу китоб ғоялар, рамзлар тўҒрисида эмас, бу китоб одамлар тўҒрисида

ҳнкоя қилинган, ш овҳин ва ҳаҳрга тўла, ҳеч ким 
то м о н и д а н пайҳалм аган тарнхдир» («Макбет», V 
кўриниш , 5-саҳна).
Ушбу ром ан д а А мерика Ж анубининг «оилавий 
драма» насри учун ан ъ ан ави й бўлган реализмини 
У.Фолкнернинг беҳисоб новаторча услубий топилма- 
лари безаган. Улардан энг муҳими - инглиз тилида 
битилган адаби ётда ам алда Ш експирнинг «Қирол 
Лир»идан ке-й ин биринчи м ар та «онг оҳими» усу- 
лини и ш латиш дир. М оҳият ж и ҳ ати д ан «Шовқин 
в а қаҳр» асосини таш ки л этган ж и н о ят в а ж азо, 
эҳтирослар У.Фолкнер даҳоси билан адаби ётда йўл 
кўйиш мумкин бўлган чегаралар кенгайтирилиб, 
ром ан ноёб асар д ар аж аси га кўтарилган.
Ушбу ром ан и да У.Фолкнер ҳаётга тўрт хусусий 
субъектив нуқтаи н азарн и баён этган в а асарнин г 
яқунловчи қи см и д а ак а-у ка Компсонлар ички мо- 
нологларини ҳаётдаги реал воқелик билан тақҳослаб
11

---

якун чиқарган. Моҳият ж иҳатидан ёзувчи бир воқеа- 
ни тўрт м ар та ҳикоя қилган, лекин уларни охири- 
гач а етказм аган. Бу билан у ушбу воқеани ҳ ақи қи й
воқеликнинг, асар қаҳрам он и онги оқим ининг бир 
қисми қилмоқчи бўлган. Китобхон бу дунёни ичидан 
ҳис қилиш и учун а н а ш у воқеликка, онг оқим ига 
ш ўнғиш и лозим бўлган. Бу ром анга ўзига хос ноёб 
хусусият бахш этган.
Жан-Поль Сартр м азкур р ом ан га қ и зи қ баҳо 
берган. У асар муаллифи в а қ т кечи ш и да тўхтатил- 
ган ҳ ар ак атга ўхш аш н ар са яратм оқчи эканлигини 
кўрсатган: «У.Фолкнерда тар ах^ вёт, келажакдан 
келиш н м ум к ин бўлган бнрон нарса қеч қачон 
бўлм айди. Ҳ озир со ди р бўлаётган нарсалар би з 
к утаётган келаж акдаги воқеаларни қамраб ол- 
м а й д и ... қеч нарса рўй бер м ай д н , ҳам м а нарса 
бўлиб ўтган . Бу б и зга асар қақрамонларидан