“bozor iqtisodiyoti nazariyasi-rivojlangan mamlakatlar bozor tajribasi”

FRANSIYA 
 
Tashqi qarz (yalpi ichki mahsulotga nisbatan, 
%): 244,3% 
Yalpi tashqi qarz miqdori: 5,23 trln. $ 
Yalpi ichki maxsulot (2009): 2,09 trln. $ 
Kishi boshiga tog’ri keluvchi tashqi qarz 
miqdori: 79 982 $
Frаnsiya
jаhоndа 
iqtisоdiy 
tаrаqqiyoti bo’yichа bеshlаr qаtоrigа 
kirаdi. Hududi vа аhоli sоni bo’yichа 
Еvrоpаning 
yirik 
mаmlаkаtlаridаn 
hisоblаnаdi. Аhоli sоni 59 mln. kishidаn 
ibоrаt. YAIM bo’yichа dunyodа 5-
o’rinni egаllаydi (1,4 mlrd. dоllаr, аhоli 
jоn bоshigа YAIM 23,7 ming dоllаr). 
Sаnоаt ishlаb chiqаrishi, sаvdо хаjmi 
bo’yichа uchinchi o’rindа turаdi. 
G’аrbiy 
Еvrоpаdа 
sаnоаt 
ishlаb 
chiqаrishi bo’yichа 17 fоizgа to’g’ri 
kеlsа, qishlоq хo’jаlik mаhsulоtlаri 
еtishtirishning 20 fоizi tog’ri kеlаdi. 

---

104 
YAIM tarkibiy tuzumi o`ziga xoslikka ega. Qishloq xo`jaligi katta 
salmog`ligiga qaramay faqat 2 foizni tashkil etadi, sanoatda esa 42 foiz va buning 
ichida mashinasozlik 31 foizgacha yetadi. Milliy sanoatda avtomobilsozlik 
yyetakchi hisoblanadi va xususiy “Pejo-Sitroen” hamda davlat “Renosi” jahonning 
5 foiz yengil avtomobilini ishlab chiqaradi. Energetika jixozlari bo`yicha dunyoda 
Yaponiyadan keyin ikkinchi o`rinda turadi. Ilm sig`imli tarmoqlar ishlab 
chiqarishda ustivorlikka ega.
An’anviy ishlab chiqarish hissasi 
pasayib bormoqda. Bu xatto oziq-ovqat 
sanoatiga ham taalluqli. Ma’lumki, 
bunda 
Fransiya 
doimo 
G`arbiy 
Yevropada eng salmog`li hisoblanadi. 
Fransiyaning yeI agrar siyosatiga 
qo`shilishi bilan o`zini ta’minlash 
yo`nalishi bo`yicha bug`doy, vino, qand, 
sut, go`sht yyetishtirish tezlashdi. Bunda 
keng bozor mavjudligi, kafolatli narx-
navo va kafolatli sotish sharoitlari 
kabilar 
qishloq 
xo`jaligini 
rag`batlantirdi. 
Franisya 
qishloq 
xo`jaligida 
bandlik 6,4 foiz bo`lib, yeIning 25 foiz 
mahsulotini beradi. Bu Fransiyaning 
agrar mahsulotlar yyetishtirish bo`yicha 
G`arbiy Yevropada birinchi va dunyoda 
uchinchi 
o`ringa 
chiqardi. 
Bunday 
mahsulotlar eksporti bo`yicha AQSHdan keyingi ikkinchi o`rinni qattiq ushlab 
turibdi. Bunda yirik xo`jaliklar barcha mahsulotning 2/3 qismini yaratadi. 
Chorvachilik asos bo`lib, agrar xo`jalikning 2/3 mahsuloti shunga to`g`ri keladi. 
An’anaviy ravishda Fransiya vinochilik, bog`dorchilik bilan dovrug`i chiqqan. 
Qishloq xo`jaligi yuqori darajada industrlashtirilgan.
O`z ta’minoti bo`yicha g`alla va qand yyetishtirish 200 foiz, sariyog`, tuxum, 
go`sht bo`yicha 100 foizni tashkil etadi. 
Xo`jalik faoliyati tashkiliyligi bo`yicha ham o`ziga xoslik mavjud. Ishlab 
chiqarish va kapital markazlashuvi, konsentratsiyalashuv darajasi yuqori bo`lib, 10 
ta moliya-monopolistik guruh hukmronlik qiladi. 100 ta yirik kompaniya sanoat 
ishlab chiqarishning 2/3 qismini o`zida jamlagan. Masalan, qora metallaurgiyada 
davlat yirik po`lat eritish “Yuzinor-Sasilor” kompaniyasi mamlakatning 70 foiz 
po`lat qo`yish va 98 foiz eksportini tashkil etadi.
Buni avtomobilsozlik, elektronika sanoatida ham ko`rish mumkin. Rangli 
metallurgiyani olinsa, bunda ham asosan ikki kompaniya hukmronlik qiladi. 
Aviasozlik sanoatida bo`lsa 2 va 3 ta yirik kompaniyalar butun tarmoqni o`z 
qo`lida ushlab turadi.