Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

 «Janubiy  Koreya  modeli»

  –  Shunisi  bilan  qiziqarliki,  u  Janubiy  Koreyani 

qisqa  muddat  ichida  rivojlanish  darajasi  past  bo‘lgan  mamlakatlar  safidan 

rivojlangan mamlakatlar qatoriga olib chiqdi.  

Markazlashtirilgan  tarzda  uzoq  va  o‘rta  muddatli  rejalar,  maqsadli  dasturlar 

tuzish,  ularning  bajarilish  muddatlarining  belgilanishi,  xo‘jalik  yuritishda  bozor 

uslublarini  qo‘shib  olib  borish  Janubiy  Koreyaga  qisqa  muddatlarda  rivojlangan 

mamlakatlar  safiga  qo‘shilib,  jahon  tsivilizatsiyasida  o‘ziga  xos  munosib  o‘rinni 

egallash imkonini beradi. 

«Xitoy  modeli»

  –  iqtisodiyotni  qayta  qurish  qishloq  xo‘jaligini  isloh 

qilishdan  boshlandi.  Qishloq  xo‘jaligida  xalq  kommunallari  asosiy  xo‘jalik 

---

85 

yurituvchi  sub‘ekt  bo‘lib,  davlat  pudrat  tizimi  barpo  qilindi.  Dehqonlar  ishlab 

chiqargan  mahsulotlarning  bir  qismini  davlatga  shartnoma  asosida  va  soliq 

hisobida  topshiradilar,  boshqa  bir  qismini  mahalliy  fondga  topshirib,  qolgani  o‘z 

ixtiyoriga ko‘ra erkin narxda davlatga yoki bozorda sotishlari mumkin. 

Shunday qilib, har bir mamlakatning bozor munosabatlarini shakllantirishdagi 

boshqa  mamlakatlar  bilan  o‘xshashlik  tomonlariga  qarab,  ularni  bozor 

iqtisodiyotining  u  yoki  bu  modeliga  kiritish  mumkin.  Shu  bilan  birga  har  bir 

mamlakat  o‘ziga  xos  xususiyatlar  bilan  boshqalardan  farq  qilar  ekan,  bozor 

iqtisodiyotiga o‘tishda o‘z yo‘liga va o‘z modeliga ega bo‘ladi.