Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

 

 

13.4-chizma. Farqcizlik xaritasi 

Ehtiyojlarning  har  bir  darajasiga  ko‘ra  cheksiz  farqsizlik  egri  chizig‘i 

mavjud  bo‘lishi  mumkin.  Biz  sodda  ko‘rinishda  faqat  uchta  egri  chiziqni 

ifodaladik. Bu uch egri chiziq tovarlar to‘plamining ranjirovkasi (tartibini) ta‘min-

laydi.  Ranjirlash  to‘plamlarni  afzallikning  eng  yuqori  darajasidan  eng  kam 

tomonga  yo‘naltirilgan  tartibda  qo‘yib  chiqiladi.  Biroq,  bu  tartib  bir  to‘plamning 

boshqa biridan nechog‘liq afzalligini ko‘rsatib bera olmaydi. 

47

 

 

Farqsizlik  xaritasidagi  D

2

,  D

2 

va  D

3

,  D

3 

egri  chiziqlari A  va  B  tovarlarning 

boshqacha  uyg‘unlashuvini  aks  ettiradi.  Bu  egri  chiziqlarning  har  birida  yotuvchi 

                                                             

46

Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, 

McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 374бет 

47

Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, 

McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 374бет 

---

203 

tovarlar to‘plami o‘zaro teng qiymatli, biroq D

1

, D

1 

egri chiziqdagisi D

2

, D

2 

va D

3

, 

D

3 

egri chiziqdagi tovarlar to‘plami bilan teng qiymatli emas.  

 

Boshqa  sharoitlar  teng  bo‘lganda  iste‘molchi  ko‘proq  tovarlar  to‘plamini 

sotib  olishni  afzal  ko‘radi.  Biroq  kutilgan  natija  uning  harid  qilish  imkoniyatiga 

bog‘liq  bo‘ladi.  Bozor  tovarlar  narxini  belgilaydi,  afzal  ko‘rishni  esa  iste‘molchi 

daromadlari  darajasiga  bog‘liq  bo‘ladi.  Iste‘molchilik  tanloviga  ―byudjeti 

cheklanganligi‖  to‘siq  bo‘ladi  va  unda  avvalo  imkoniyatlar  chizig‘ini  tasvirlash 

zaruriyati  paydo  bo‘ladi.  U  ―byudjet  chizig‘i‖  deb  nomlanib,  narx  va  daromad-

larning  mavjud  darajasida  ikki  tovarning  sotib  olish  mumkin  bo‘lgan  har  xil 

uyg‘unlashuvini  aks  ettiradi.  Bu  chiziqning  chetki  nuqtalari  koordinata  o‘qlarida 

joylashadi.