Bosim bilan haydash va issiqlik mashinalari

13.2 –rasm. Ventilator ЦКТИ-07-37 ni aerodinamik sxemasi

Masalan: Ц 4 – 70-4 markali ventilatorda to‘liq bosimning koeffitsienti – 0,86 ( 0.85*5=4 ), tezkorlik koeffitsienti n_s = 70 ga teng bo’ladi.

Markazdan qochma ventilatorni tasvirlovchi miqdorlardan biri quyidagi miqdor hisoblanadi.


VENTILATORNING ASOSIY PARAMETRLARI
Ventilator ishini belgilovchi parametrlari, so‘rish balandligi H, to‘liq bosimi p, hajmiy unumdorligi Q, to‘liq FIK, statik FIK, quvvati N lardir. Valning aylanishi chastotasi va uzatilgan gazning harorati o‘zgarishi bilan, hamma parametr miqdorlari ham o‘zgardi. Shaxta havosini almashtrishda qo‘llaniladigan eng katta markazdan qochma ventilatorlarning unumdorligi
18*10⁶ m³/s bo‘ladi, issiqlik energetika stantsiyalaridagi ventilatorlarning unumdorligi 900*10³ m³/s  gacha bo’ladi.
Ventilator ishining samaradorligini to‘liq FIK bilan baholash, yetarli darajasida bo‘lmaydi.U yaratgan statik bosimni statik FIK bilan baholanadi.
Demak ventilatorlar ishi ikkita FIK bilan baholanadi:
η_st = ; (13.1)

bunda, η_st< η, taxminan η_st=(0,7÷0,8)η gacha bo‘ladi. Berilgan tizimda ishlaydigan ventilatorni tanlashda asosan ventilator yaratadigan maksimal unumdorlik va so‘rish balandliklar e’tiborga olinadi. Hisoblar davomida xatolarni oldini olish uchun hisobiy koeffitsientlar kiritiladi: 1,05Q va 1,1p. Purkovchi va tutun tortuvchi ventilatorlar uchun 1,05Q va 1,2p bo‘ladi.

Kataloglardagi ma’lumotlar normal sharoitlarga mo‘ljallangan bo‘lib tuzilgan ( T₀=293 K; p₀=103kPa). Shuning uchun katalog bo’yicha ventilator tanlanganda unumdorligi Q_k=1,05Q ga bosim p_k=1,1pρ_k/ρ ga teng deb qabul qilinadi, normal sharoitdagi havo ( gaz ) ning zichligi . Ventilator tanlashda xarakteristikalar diagrammasidan foydalanish mumkin. Yuqorida keltirilgan η_st va η ning ifodalari orqali FIK ning optimal qiymati η_max , ma’lum bo‘lganda ventilatorning quvvati aniqlanadi. Ventilatorni harakatga keltiruvchi yuritkichni quvvati, ish rejimining o‘zgarishini, ventilatorning FIK ning kamayishini, izolyatsiyasini eskirishini hisobga olib zaxira bilan qabul qilinadi:
N_yur = m (13.2)

bunda: m – quvvatning zaxira koeffitsenti, m = 1,05 ÷ 1,2 ventilator quvvati kamayganda, m ning qiymati oshadi, ventilator vali bilan yuritkich vali ulanishining FIK i, ular bevosita ulanganda η_uz = 1.

Agarda ventilatorga gaz oqimining kirish ko‘rsatkichlari p_1st va c_1, chiqish ko‘rsatkichlari esa p_2st va c₂ bo‘lsa ventilator hosil qiladigan to‘liq bosimi quyidagicha aniqlanadi:
. (13.3)