Boshqariluvchi g’ildiraklarning sirpanmasdan gildirash sharti

Buriluvchanlik deyilganda, elastik shinali avtomobilning yonaki sirpanishi natijasida boshqariluvchi g’ildiraklarning vaziyatiga bog’liq bo’lgan harakat yo’nalishidan chetlashish xususiyati tushuniladi. Buriluvchanlik oldingi va ketingi unlar yonaki sirpanish burchaklarining ayirmasi bilan ifodalanadi:
∆b= b₁-b₂
∆b ning qiymati yonaki kuch tahsirida o’zgarib, R_u=(0,3 . . . O,4) G_a bo’lganda optimal qiymati ∆b =2 .. .3° bo’lishi kerak. Avtomobilda uch turli: neytral, chala va ortiqcha buriluvchanlik bo’ladi.
Agar oldingi va ketingi o’qlarning yonaki sirpanish burchaklari uzaro teng (b₁=b₂) bo’lsa, R_e=R bo’ladi va avtomobilg’ neytral buriluvchanlikka ega deyiladi. Lekin bu vaqtda bikr shinali avtomobilg’ traektoriyasi neytral buriluvchanlikka ega bo’lgan avtomobilg’ traektoriyasidan farklanadi, chunki aylanish markazlari O₁ va O ikkala xolda turli vaziyatni egallaydi (33-rasm). Ko’rinib turibdiki, bikr shinali avtomobilg’ og’irlik markazining karakatlanish traektoriyasi (shtrixli chiziq) elastik shinali avtomobilnikidan (shtrix punktirli chiziq) fark qiladi. Ikkala xol uchun to’g’ri chiziqli harakat traektoriyalari ham har xil bo’ladi. Agar bikr shinali avtomobilg’ to’g’ri chiziqli harakatda bo’lsa, u yonaki kuch tahsirida sirpanish boshlanguncha turri chiziqli harakatda bo’ladi. Agar avtomobilg’ neytral buriluvchanlikka ega bo’lsa, yonaki sirpanish tahsirida oldingi traektoriyada 6 burchak ostida VV chizig’i bo’ylab to’g’ri chiziqli harakat qilaveradi (33-rasm, b), harakatni berilgan AA yo’nalish bo’yicha davom ettirish uchun xaydovchi avtomobilni teskari tomonga, b ylama o’q AA bilan 6 burchak xosil kilguncha buradi.

rasm. Neytral buriluvchanlikka ega bo’lgan avtomobilning harakat sxemasi.
Agar b₁>b₂ bo’lsa, R_e>R bo’ladi va avtomobilg’ chala buriluvchanlikka ega bo’ladi. Elastik shinali avtomobilning bikr shinali avtomobilg’ traektoriyasi bo’ylab yurishi uchun uning oldingi g’ildiraklarini katta burchakka burish zarur.
Agar b₁2bo’lsa. R_eDemak, chala buriluvchan avtomobilg’, ortiqcha buriluvchan avtomobilga karaganda harakat yo’nalishini yaxshirok saklaydi.