Boshlang`ich talim pedagogikasi fakulteti 2-3-kurs talabalari uchun ona tili o`qitish metodikasi fanidan ma’ruzalar matni

Dars mavzusi: “Ko’chirma va o’zlashtirma gap”.

Darsning maqsadi: 1) ko’chirma va o’zlashtirma gap bo’yicha o’rgatilgan bilimlarni umumlashtirish; 2) ko’chirma va o’zlashtirma gaplarda tinish belgilarining ishlatilishiga doir malakalarni umumlashtirish; 3) ko’chirma va o’zlashtirma gapli matnlarni o’qish malakalarini mustahkamlash.

Darsning maqsadini bolalarga etkazish uchun quyidagicha mustaqil ish o’tkaziladi.

Topshiriq: Gaplarni o’qing. Har bir gapga mos keladigan terminlarni o’ylab toping.

“Er – xazina, suv – gavhar” - dedi jamoa xo’jaligi raisi.

O’qituvchi olti o’quvchining a’lo baho olganini aytdi.

- Gapiring, nega jim bo’lib qoldingiz? – dedi Bo’ston.

- Xayol olib qochdi.

- Qayoqqa?

- Ajoyib shinam boqqa. (S.N.)

Har bir qatordagi gaplarga mos keladigan atamalar (ko’chirma gap, o’zlashtirma gap, dialog) topilgach, darsning maqsadi aytiladi.

-Siz oldingi darslarda ko’chirma gap, o’zlashtirma gap va dialog mavzularini o’rganib, ularda ishlatiladigan tinish belgilarini o’zlashtirgan edingiz. Yuqoridagi topshiriqni bajarish paytida har bir qatorga mos keladigan terminlarni o’ylab topdingiz. Bugungi darsda ko’chirma gap va o’zlashtirma gap mavzulari bo’yicha o’rganilgan bilimlarni tizimga keltiramiz, bunday gaplarni o’qish texnikasi hamda ularda ishlatiladigan tinish belgilari bo’yicha mashq qilamiz.

Darsda o’quvchilarning bilim va malakalarini tizimlashtirish, mustahkamlash uchun quyidagi topshiriqlar o’tkaziladi.

1-topshiriq

Tinish belgilarini qo’yib ko’chiring. Ko’chirma gap va muallif gapini o’qish yo’llarini aniqlang.

1. Shu erlarga irrigator bo’lib bora olmaysizmi dedi xaritani ko’rsatib.

2. Qorovul do’q qildi:-“ Ketinglar”.

3. Odoblilik, mehnatsevarlik dedi o’qituvchi kishining eng yaxshi fazilati.

4. Fayziniso opa mavsumda yigirma tonna paxta terib topshiraman deb so’z berdi.

Topshiriq bajarilgach, o’quvchilar navbat bilan har bir gapni izohlashdi: tinish belgilarini ishlatish sabablari, gapni o’qish texnikasini aytib beradi.