Boshlang`ich sinfda axborot texnologiyalari

TENGLAMA HAQIDA BILASIZMI





























































1 soni va 1 raqami
Maqsad: «Raqam» va «Son» termini bilan tanishtirsh, 1 sonininig o’qilishi va yozilishini o’rgatish
Diqqat bilan sanashni mashq qilamiz.
Kim sanashi biladi?


































16- MA’RUZA
O’quv mashg’ulotida ta’lim texnologiyasi modeli

Mavzu (raqami) PowerPoint yaratish va tayyorlashga dasturni namoyish qilish

Vaqt: …2 soat	Talabalar soni:… 50
O’quv mashg’ulotining shakli va turi	Ma’ruza (axborotli/birlashgan dars va boshq..), seminar (bilim va ko’nikmalarni chuqurlashtirish bo’yicha), amaliy mashg’ulot
Ma’ruza rejasi / o’quv mashg’ulotining tuzilishi	1. Slaydlarni ko’rsatish rejimi 2. Pedagogik stsenariyni tuzish uchun masalalarni tanlash 3. ... 4. ... slaydlar strukturasi
O’quv mashg’uloti maqsadi:	SHakllantirish / bilim va ko’nikmalarni chuqurlashtirish
Pedagogik vazifalar: slaydlar strukturasi …bilan tanishtirish; slaydlar strukturasi …tasnifini berish; Pedagogik stsenariyni tuzish uchun masalalarni tanlash …tushuntirish; Dastur mazmunini ...ochib berish; Dastur bilan ishlashni… shakllantirish; slaydlar strukturasi … o’rgatish va boshq.	O’quv faoliyati natijalari: slaydlar strukturasi …ko’rsatadilar; slaydlar strukturasi …tasniflaydilar; Pedagogik stsenariyni tuzish uchun masalalarni tanlash …aytib beradilar; slaydlar strukturasi …shakllantiradilar; … slaydlarni tartibli ravishda ochib beradilar
Ta’lim usullari	Ma’ruza, insert, aqliy hujum va boshq.
Ta’lim shakli	Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash
Ta’lim vositalari	Ma’ruza matni, texnika vositalari va boshq.
Ta’lim berish sharoiti	Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan, guruhli shakllarda ishlashga mo’ljallangan xonalar
Monitoring va baholash	Og’zaki so’rov: tezkor-so’rov va boshq. Yozma so’rov: referat, test va boshq.

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi (jadval)

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat
	ta’lim beruvchi	ta’lim oluvchilar
1 - bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish (15 daq.)	1.1. Mavzuning nomi, maqsad va kutilayotgan natijalarni yetkazadi. Mashg’ulot rejasi bilan tanishtiradi. 1.2. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalarni; mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxatini aytadi. 1.3. O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baholash mezonlari bilan tanishtiradi	Tinglaydilar, yozib oladilar. Aniqlashtiradilar, savollar beradilar.
2 bosqich. Asosiy (60-65 daq..)	2.1. Tezkor-so’rov/ savol-javob/ aqliy hujum orqali bilimlarni faollashtiradi. 2.2. Ma’ruza/ seminar/ amaliy mashg’ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq ta’lim jarayonini tashkil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon qiladi	Javob beradilar Yozadilar. Guruhlarda ishlaydilar, taqdimot qiladilar va bosh.
3 bosqich. Yakuniy (10-15 daq..)	3.1.Mavzu bo’yicha yakun qiladi, qilingan ishlarni kelgusida kasbiy faoliyatlarida ahamiyatga ega ekanligi muhimligiga talabalar e’tiborini qaratadi. 3.2. Guruhlar ishini baholaydilar, o’quv mashg’ulotining maqsadga erishish darajasini tahlil qiladi. 3.3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va uning baholash mezonlarini yetkazadi	O’z-o’zini, o’zaro baholashni o’tkazadilar. Savol beradilar Topshiriqni yozadilar

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasiga ilovalar namunasi
1-Ilova
PowerPoint yaratish va tayyorlashga dasturni namoyish qilish
Mazkur bosqichning maqsadi butun dasturning ishlash qobiliyatini tekshirishdan iborat. Dasturni namoyish qilishni Pokaz slaydov rejimiga o’tkaziladi. Mazkur rejimni gorizontal menyu Vid – Pokaz slaydov yoki Pokaz slaydov – Pokaz yordamida ishga tushirish mumkin (30-rasm).

30-rasm. Slaydlarni ko’rsatish rejimini ishga tushirishga doir misol.

Agar berilgan slaydlar boshqaruvchi tugmalarga ega bo’lmasa, u holda bir slaydlar boshqasiga o’tishi sichqonchani bosish yordamida amalga oshiriladi. Agar dinamik slaydlardagi animatsiya avtomatik o’rnatilgan bo’lmasa, u holda u sichqonchani bosish orqali ishga tushiriladi. Boshqaruvchi tugmalar bo’yicha o’tishni sichqoncha kursori o’z strelka shaklini qo’l shakliga o’zgartirmagan holdagian amalga oshirish mumkin. Kursor shaklining o’zgarishi uni boshqaruvchi tugmaga ko’rsatilganida o’zgaradi. Kursor-qo’l bilan bunday tugmaga bosilganda ekranda navbatdagi slayd emas, balki dasturlashtirilgan slayd paydo bo’ladi.

Dasturni boshqarishni namoyishni majburiy uzish va kerakli slaydga o’tish (Perexod), namoyishni tugallash (Zavershitь demonstratsiyu slaydov), ekrandagi kursorning ko’rinishini ko’rinishini va rangini o’zgartirish (Ukazatel) kabi qo’shimcha imkoniyatlarni taqdim etadigan, ekran chap pastki burchagidagi tugma yordamida amalga oshirish mumkin.
2-ilova
O’rgatuvchi dastur fragmentini ishlab chiqishga oid misol
Matematikada harakatga doir masalalarni yechish malaka­larini shakllantirishga doir o’rgatuvchi dastur fragmentini yaratishga doir misolni ko’rib chiqamiz. Mazkur dasturning maqsadini aniqlaymiz.
Pedagogik tajribadan, o’qituvchiga har bir o’quvchi bilan individual shlash va nazoratni o’tkazish uchun vaqt yetishmasligi ma’lum. Mazkur mavzu bo’yicha mustaqil ish o’tkazish mumkin, lekin o’quvchi masalani faqat uning yechimini topish uchun yechmaydi. Uning maqsadi – yechishni o’rganish, to’g’ri yechimga olib keladigan xulosalarning logik zanjirini tuzishni o’rganishdan iborat. Bunda o’qituvchiga to’g’ri tuzilgan o’rgatuvchi dastur yordam berishi mumkin.
Mazkur mavzuni o’rganishni quyidagicha rejalashtirish mumkin: birinchi darsda yangi materialni o’rganishni va uni birlamchi mustahkamlashni quyidagicha an’anaviy o’tkazish navbatdagi darsni Kompyuter sinfida mazkur PDVdan foydalanib o’tkazish lozim.
Demak, PDVning maqsadi harakatga doir masalalarni yechishga doim bilimlarni mustahkamlash va malakalarni mashq qilishdan iborat bo’ladi. 3-darsda materialni o’zlashtirish darajasini tekshirish uchun mustaqil ish o’tkazish mumkin.
Pedagogik stsenariyni tuzish uchun masalalarni tanlash va ularni darajasi bo’yicha tasniflash zarur bo’ladi. Masalalarni taqdim qilishni osonroqlaridan boshlash kerak. Masalani yechishda o’quvchi uchun chiqishning uchta variantini rejalashtirish mumkin: masala to’g’ri yechilgan, masala noto’g’ri yechilgan, masalani yechish uchun yordam talab qilinadi. Masalaning murakkabligiga bog’liq ravishda masalaning yechilishini bosqichma-bosqich ochib beradigan pog’onali yordamni nazarda tutish mumkin.
Bunday dasturning fragmentini muhokama qilamiz. Kadrlarning almashinishi algoritmini graf bilan tasvirlash mumkin (31-rasm). Grafda ikki pog’onali yordam sxemasi ko’rgazmali tasvirlangan. Ikkinchi yordam ham amalga oshirilgan holda (III.3.3-kadr) keyingi yechish uchun yangi masala emas, balki malakalarni mustahkamlash uchun 1-masalaga o’xshash masala beriladi.
31-rasm. Quyidagi shartli belgilashlar qabul qilingan
 - ayrim kadrlarning belgilanishi (raqamlar bilan kadrlarning nomerlari belgilangan)
 - slaydlar orasidagi o’tishlarning yo’nalishining belgi­lanishi.

31-rasm. Slaydlar orasidagi o’tishlarni graf yordamida illyustratsiyalashga doir misol.
Bu grafga muvofiq ravishda pedagogik stsenariyni tuzamiz:

Kadrning tipi va nomeri	Axborot I
Matematikadan o’rgatuvchi dastur
O’tish yo’nalishi	Kadr II
Kadr tipi va nomeri	Axborot II
Harakatga doir masalalarni yechish
O’tish yo’nalishi	Kadr III
1-masala. Poez 8 soatda 432 km yo’l o’tdi. Keyin u tezligini 4 km/soatga oshirdi va qolgan masofani 6 soatda o’tdi. Poezd hammasi bo’lib necha kilometr yo’l bosgan? Masalani daftaringizda yeching va javob variantini toping 58 348 780 764 Qiynalsang, yordamni chaqir!
O’tish yo’nalishi	Agar javob to’g’ri bo’lsa, u holda kadr III.1 Agar javob noto’g’ri bo’lsa, u holda kadr III.2 Agar yordam chaqirilgan bo’lsa, u holda kadr III.3
Kadr tipi va nomeri	Baholovchi III.1
Echim to’g’ri Ishni davom ettiramiz
O’tish yo’nalishi	Yangi topshiriq kadr IV
Kadr tipi va nomeri	Baholovchi III.2
Xatoga yo’l qo’yilgan Aytib berishga qara
O’tish yo’nalishi	Kadr III.3 yordam chag’irig’i
Kadr tipi va nomeri	Baholovchi III.3
Aytib berish: Poez 8 soatda 432 km yo’l o’tgani uchun uning bu uchastkadagi tezligi 432 : 8 = 54 km/soat ga teng. Yechishni mustaqil davom ettir va javob variantini tanla 58 348 780 764 Qiynalsang, yordamni chaqir!
O’tish yo’nalishi	Agar javob to’g’ri bo’lsa, u holda kadr III.1 Agar javob noto’g’ri bo’lsa, u holda kadr III.2 Agar yordam chaqirilgan bo’lsa, u holda kadr III.3

Kadr tipi va nomeri	Baholovchi III.3.1
Echim to’g’ri Ishni davom ettiramiz
O’tish yo’nalishi	Yangi topshiriq kadr IV

Kadr tipi va nomeri	Baholovchi III.3.2
Xatoga yo’l qo’yilgan Echilishga qara
O’tish yo’nalishi	Yordam chaqirsh kadr III.3.3
Kadr tipi va nomeri	Ma’lumotnoma III.3.3
Masalaning yechilishi: Birinchi uchastkada tezlik 54 km/soatga teng bo’lgani va keyin poezd tezligini 4 km/soatga oshirgani uchun u 54 + 4= 58 km/soat ga teng bo’ldi. Masala shartiga ko’ra poezd shu tezlik bilang 6 soat yurdi, demak u 58 · 6 = 648 (km) yo’l bosdi. U holda butun yo’l 432 + 348 = 780 (km)
O’tish yo’nalishi	O’xshash masala kadr III.1

3-ilova