Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

Шунинг учун тил системалар системасн саналади. Ки-
чик системалар катта системани 
таркибий жиҳатдан
бир бутун қилиб туради. Кнчик 
система 
дейилганда
юқорида кўрганимиздек, эгалик, келишик, сўз ясалиши,
сўэ туркумлари, гап қурилиши каби системалар тушу-
нилади. Тилнинг яширинган (потенциал) нмкониятлари
аиа шу кичик системалар эамииида юэага чиқиши мум-
кин. Тилнинг ривожланиш тарихида тил воситалари ту-
ғилиб па эскириб туради. Жамият талабнга жавоб бер-
май қолган тил белгилари аста-секин яшашдан тўхтай-
ди, уларнинг ўрнига янгилари пайдо бўлади. Шу тахлит
тил замонавийлашиб, юксалиб борадн. 
Ҳар қанча ри-
вожланган тилда ҳам янада тараққий этиш имконият-
лари мавжуд бўлади. Демак, 
ўзбек тнли системасп
тилнинг узоқ тараққиёти даврида 
яшаб чиқиб кетган,
шу кунгача мавжуд бўлган имкониятларидан ташқари,
ҳали пайдо бўлмаган, бироқ пайдо бўлиши муқаррар
бўлган нарсаларни ҳам ўз 
ичига олади. Бу жиҳатдан
у ҳажман тилнинг амалда 
қўлланнб тургач воситала-
ридан ҳам, нормадан ҳам каттадир.
У з у с . Бирор тил жамоасида тил системасида мав-
жуд бўлган имкониятларнинг фойдаланиб келинаётган
қисми узус дейилади. «Индивидуал нутқда, 
коллектив
нутқда ҳам тил воситаларндан маълум кўникма малака-
га кўра фойдаланилади. 
Бундай 
кўникмалар тилдап
фойдаланишнинг асрлар давомида (стихияли) равишда
пайдо бўлган, аммо ушбу тилда гаплашувчи коллектив
ўртасида олдиндан 
одат тусига 
кирган қоидалардир
Мана шу коллектив кўникмалар йиғиндисп фанда узус
деб юритилади»1.