Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

Метонимия нарсаларнинг замон ва маконда 
ўзаро
боғланншларига асосланади.
Фақат чуст дўпписи остидан тошган
Кумуш ҳалқаларцан оқиб тушар тер.
(Зулфия)
«Кумуш ҳалқалар»нинг чуст дўпписи остидан тошиб
туриши уларнинг қўнғироқ соч ўрнида ишлатилганли-
гини англашга имкон беради. «Кумуш ҳалқалар» усти-
да фикр юритган ўқувчининг хаёлига бирдан оқарган
жингалак соч, улардан оқиб тушаётган қайноқ тер ке-
68
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

лади ва мисраларда шоир кўзда тутган фикрни осон-
ликча англаб олади.
Бошқа ифодалилик воситалари шу юқоридагиларга
ўхшайди.
Уқитувчи нутқининг байлиги
Уқитувчи 
нутқннинг 
бойлиги 
(ранг-баранглиги)
дейилганда унда ишлатилган тил 
воситаларининг кўп-
лиги, кам 
такрорланганлиги, 
тингловчига 
кўрсатган
таъсири тушунилади. 
Нутқнинг 
бойлигини 
аниқлаш
анча мушкул бўлнб, икки 
нутқни бир бири билан со-
лиштирганда ,қиёслаганда, улардаги тил воситалари-
нинг сўзловчн кўзда тутган ахборотни юзага чиқаришда
бажарган вазифасн устида мулоҳаза қилганда намоён
бўлади
Олайлик, ўрта маълумотли бригадирнинг нутқидан
маълумотли ўқитувчининг нутқи, албатта бойдир. Бун-
га биз ўз таассуротларимиз асосида ишонч ҳосил қила-
миз. Тил қурилиш хусусиятлари билан бизда таассурот
уйғотган нутқ бой, шундай таассуроти кам бўлган нутқ
қашшоқдир.
Кўпгина кишиларнинг оғзаки нутқида (баъзан ёзма