Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

ли оҳанг ва ҳаракатлардан фойдаланади Қўл, гавда,
бошнинг тасдиқ ёки инкорни билдирувчи ҳаракати, имо-
ншоралар билан аудиторияга юзланиб туради. «Шундай
эмаеми?* «Тўғри-да» каби луҳмалар орҳали тингловчи-
ларга ундаладн. Риторик сўроқ гаплар, тайёр жумла-
лардан, мақол, матал, ҳикматли сўзлар, гаплар (афо-
ризм) кабилардан фойдаланади. Бу ҳаракатлари билан
нутқ давомида тингловчилар билан боғланиб, уларнинг
диққатини мавэуга тортиб туради.
Нотиқона нутқнинг мақсади ва хусусиятларига кўра
ташвиқий, танқидий, табрик нутқларига ажратиш мум-
кин.
Ташвиқий нутқ деб муаллиф кўэда тутган бирон во-
қеа-ҳодисани бажаригига тингловчиларни даъват этув-
чи, ундовчи нутққа айтилади. Нотиқ мавзуни далнллар
асосида тинглончиларга ифодалаб беради, уларни ишон-
тиришга ннтилади. Ташвиқий 
нутқда халқ 
ҳаётндан,
тарихидан, одат, удумларндан олннган таниш далиллар-
га ва бошқа мисолларга 
мурожаат 
этиш, 
нутқнинг
таъсирчанлигини оширувчи барча 
воснталардан фой-
даланиш яхши натижалар беради. Ташвиқий нутқнинг
намунаси сифатида ҳассос шоир Ҳ. Олнмжоннинг «Мен
ўзбек халқи номидан сўзлайман!»— деб бошланган нут-
қини келтириш мумкин. Унда муаллиф ўзбек жангчи-
ларини бнрдамликка, қаҳрамонликка, 
даҳшатли бало-
қазо урушида матонат кўрсатишга чақиришни мақсад
қилиб қўйган. Бу мақсадни нотиқ ўзбек халқига хос бўл-
ган эпг я.хши урф-одатларни, хусусиятларни мантнқан
бақувват, тузилишига кўра ҳаяжонли гапларда ифода-
лаш орқали юэага чиқаради. Хат бошидан-хат бошига
ўтилган сари фикр янги-янги далиллар асосида рнвож-
ланиб, мукаммаллашиб борадн.