Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

ўзига хос хусусияти шундаки, суҳбатдошлар ўэларига
ноаниқ нарсалар юзасидан бир-бирларига савол бера-
дилар, берилган саволларга жавоб 
қайтарадилар. Бу
хусусиятн билан суҳбат маърузадан фарқ қилади. Маъ-
руза, асосан, монологик нутқдир. Суҳбат диалогик нутқ
ҳисобланади. Маъруза маълум мавзу юэасидан нотиқ-
нинг мулоҳаэаларн баёнидан иборат 
бўлади. Маъруэа
тугагунча нотиққа ҳеч ким савол бермаганидек, у ҳам
тингловчиларга бирор масала юзасидан савол ташла-
майди. Маъруза орасида тингловчилар нотиқ фикрла-
95
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

рнни тўлдирмайдилар. Суҳбат бирдан ортиқ кишилар-
нинг эркин сўалашувидан ҳосил бўлади.
Муҳокама — маълум бир масала юзасидан 
кўпчи-
ликнинг фикрини тўплашни, маълум 
тўхтамларга ке-
лишни 
англатади. 
Муҳокамада 
баҳс 
предметининг
ҳамма томонларига наэар ташланади, ҳар бир иштирок-
чи ўзининг эркин фикрларини ўртага ташлайди. Мавзу
иштирокчиларининг турли ҳажмдаги даилоглари, моно-
логлари асосида ёритилади. Муҳокамада фикрни оғэа-
ки баён этишнинг ҳар хил усулларидан фойдаланилади-
Мунозара — бирор масала 
юэасидан тарафларнинг
баҳсини, тортишувини англатади. Баҳс жараёнида ҳар
бир иштирокчи ўэининг ҳақ эканлигини исботлашга ин-
тилади.
Муноэарада сўэланадиган нутқ 
мавзу 
маэмунини
очувчи далилларга, ҳаяжонли, 
тингловчиларни қизиқ-
тираднган ва муҳокамага 
тортадиган 
бўлмоғи лозим.
Нутқда сўэловчининг ички туйғулари ҳам акс этади.