Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

ши намунаси 
А. Қаҳҳорнинг 
«Нутқ» 
фельетонидир.
72
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Турмуш қурганларига бир 
йил 
тўлиши 
муносабати
билан хотин стол безатиб, эр билан бирга нишонламоқ-
чн бўлади. Эридан: «Бир нима демайсиэми?»— деб сў-
райди. Э р —«кенг эшнтувчилар оммасига 
мўлжаллан-
ган» нотиқ. У оиласи, хотини шаънига икки оғиэгина
шнрин сўз айтиш ўрнида ижтимоий турмупшинг бирон
соҳасига бағишланган лекция учун хос бўлган, сийқаси
чиққан сўэ бирикмалари, синтактик 
ифодалар билан
тўлиб-тошган чучмал нутқ 
сўзлайди. Бу 
хотинининг
энсасини қотиради. У икки 
марта эснаб олади. Нутқ
ўзинннг сўэ таркнби, сўз бирикмалари, 
синтактик қу-
рнлмалари, услуби билан оилавий интим суҳбат учун
ўринсиэдир. Уни тинглаш жараёнида кишида нотиққа
нисбатан заҳарханда кулги уйғонади. Нутқдаги «чириш-
лар», 
«бузилишлар», 
«кўкаришлар», 
«яшасинчилик
кайфияти», «жинояткорона совуқ қараш», «зўр синов-
лар 
шароитида», 
«ташкилий 
хўжалик 
жиҳатидан»,
«нчки имкониятлардан фойдаланиш масаласи* каби сўз
шакллари ва синтактик қурилмалар 
оилавий суҳбат
учун бегонадир.
Ҳар бир тил бирлиги нутққа луғавий ёки грамма-
тик маъноси орқали бирикади. Нутққа киритилган сўэ
ўз маъносига кўра шу гап учун мос бўлсагина, у матн
маъносининг юзага чиқувида ҳисса қўша олади. Акс
ҳолда, уни вайрон қилади. Чунки матн сўзларнинг тасо-
дифий йиғиндиси эмас, У ўз мазмуни ва шу мазмунни