Boshaqruv psixologiyasi faniga kirish

Partisipativlik uslubi.

• Tashkilot boshqaruvidagi yana bir uslub partisipativlik deb atalib, unda rahbarning tashkilot maqsadiga erishish yo‘lida xodimlar bilan gorizontal yo‘nalishdagi munosabatlarni rivojlantirishi tushuniladi. Mutaxassislar aynan partisipativlikni eng samarali uslublar qatorida ko‘radilar. Bu uslub rahbarning quyidagicha xulqida namoyon bo‘ladi:
• 1.Rahbarning xodimlari bilan muntazam fikr almashuvi. 
• 2.Rahbar va xodim munosabatidagi ochiqlik va samimiylik. 
• 3.Xodimlarning tashkiliy qarorlar qabul qilishga jalb etilganligi.
• 4.Rahbar o‘z burch va huquqlarining ma‘lum qismini xodim zimmasiga o‘tkazishi. 
• 5.Tashkilot vazifalarini rejalashtirish va amalga oshirishda xodimlarni jalb etish.
• 6.Mustaqil qaror qabul qila olish huquqiga ega bo‘lgan maxsus guruhlar tuzish (masalan, «sifat nazorati guruhi»).

Boshqaruv psixologiyasi fanining tarixan shakllanishi.

Mehnat qiluvchi insonni ongli ravishda ilmiy o’rganish o’tgan asrdan boshlandi. Tashkilot menejmentini o’rganuvchi olim V.A.Spivak boshqaruv nazariyalarining rivojlanish tarixini quyidagi davrlarga ajratgan holda tadqiq etadi:

• Ilmiy boshqaruv maktabi yoki mehnatni ilmiy tashkil etish maktabi. 
• Ma’muriy boshqaruv maktabi
• Insoniy munosabatlar maktabi
• Miqdoriy yondoshuv maktabi.

Ilmiy boshqaruv maktabi yoki mehnatni ilmiy tashkil etish maktabi. 

• Ushbu yo’nalish asosida amerikalik olim F.U.Teylor nomiga qo’yilgan «teylorizm» ta’limoti yotadi va bu sohada olib borilgan AQShdagi izlanishlar 1885-1920 yillarni o’z ichiga oladi. F.U.Teylor o’sha davrdagi malakasiz ishchilardan samarali foydalanish maqsadida, murakkab va malaka talab etuvchi mehnat turini mayda operasiyalarga ajratdi.
• Mehnat maxsus operasiyalarga ajratish natijasida, Rensom Olds 1902 yilda konveyer usulini yaratdi va avtomobil yig’ish zavodiga tatbiq etdi. Yangi uslub bo’yicha ishlab chiqarish natijasida yillik mahsulot 425 donadan 2500 taga ko’paydi. Genri Ford esa bu uslubni yanada takomillashtirish orqali, avtomobil ishlab chiqarishga ketadigan vaqtni 20 martaga kamaytirdi va nafaqat Amerika, balki keyinchalik butun jahon avtomobil bozorini ishg’ol qildi.