Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

Иккинчи ҳолатда.
1-йил учун 7272727 сўм (40000000*10/55; 2-йил учун 
6545454 (40000000*9/55) ва шу тарзда 10-йилда 727273 (40000000*1/55). 
Кўриниб турибдики, кумулятив усул юқорида келтирилган иккита усулдан 
фарқли ўлароқ асосий воситаларни тезлаштирилган ҳолда амортизация 
қилинишига олиб келади. Ўзбекистон Республикасининг солиқ кодексига 
мувофиқ кумулятив усулни қўллаш мол-мулк солиғини кам тўлашга олиб 
келади, чунки ушбу солиқ базаси бўлиб асосий воситаларнинг қолдиқ қиймати 
ҳисобланади. Бироқ, кумулятив усул бўйича ҳисобланган амортизация 
суммаси, агар у бир маромда ҳисоблаш усулида ҳисобланган эскириш 
суммасидан катта бўлса, у ҳолда ўртадаги фарқ суммаси даромад (фойда) 
солиғи базасига қайта қўшилади. 
Эскиришни қолдиқ қийматдан ҳисоблаш усули. 
Ушбу усулда асосий 
воситанинг амортизацияланадиган қиймати бўлиб бошланғич қиймат 
ҳисобланади. Йиллик амортизация суммаси белгиланган йиллик амортизация 
меъёрининг икки баравари миқдорида топилади. Чунончи, биринчи йилда у 
бошланғич қийматдан, кейинги йиллардан бошлаб эса йил охирига қолган 
қолдиқ қийматдан ҳисобланади. Хизмат муддатининг охирги йилида 
амортизация суммаси тугатиш қийматидан ташқари бўлган миқдорда 
ҳисобланади. 
Мисол.
Краз юк ташиш машинасининг бошланғич қиймати 12000000 сўм 
дейлик. Тугатиш қиймати 200000 сўм. Хизмат муддати 5 йил, йиллик 
амортизация меъёри 20 %.
Юқоридаги маълумотлар асосида КРАЗ юк ташиш машинаси бўйича 
амортизация ушбу усулда қуйидагича ҳисоб-китоб қилинади (2.6-жадвал). 
 
 
 
 
 
 

---

2.6-жадвал 
Юк ташиш машиналари бўйича эскиришни қолдиқ қийматдан 
ҳисоблаш усули 
Йиллар 
Амортизация-