Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

5.1.1. Çeviri Yöntemi ve Eşdeğerlik 
Newmark'ın, bilimsel metinlerin yanı sıra toplumsal, siyasal ya da ya-
zınsal metinlerin çevirisinde iki tür yöntemden söz etmiştir. Bunlar sıra-
sıyla anlamsal (semantic) ve iletişimsel (communicative) çeviri yöntemi-
dir. Bu yöntemler kaynak dil ve erek dil odaklı olmak üzere “V” şeklinde 
bir eğri oluşturur. Buna göre Newmark şu şekilde bir sıralama yapmıştır 
(a.g.y. 45): 
Kaynak dil odaklı 
Erek dil Odaklı 
   Sözcüğü sözcüğü sözcüğüne 
                                    Uyarlama 
            Söz dizimsel 
                      Özgür çeviri 
                         Sadık çeviri 
           Deyimsel çeviri 
               Anlamsal Çeviri  
İletişimsel Çeviri 
Ne var ki, özellikle 
anlamsal çeviri
yle ilgili yorum ve açıklamalarında, 
çevirmene metiniçi bağlam konusunda bilgi vermekten öteye gidilmemiş-
tir. Başka bir deyişle, “anlamsal çeviri”, erek dilin elverdiği ölçüde kaynak 
metnin sözdizimsel anlamsal yapısına sadık çeviri kalarak özgün metnin 
bağlamsal anlamını yakalamaktır (a.g.y. 39). Bu durumda amaç, kaynak 
metne  bağlı  olarak,  çeviri  ürününde  metiniçi  bağlamın  sözdizimsel,  an-
lamsal, dilbilgisel ya da sözcük düzeyinde nasıl korunabileceğiyle sınırlı 
kalmıştır. Öte yandan, erek dizgeye ait yazınsal normlardan hiç söz edil-
memiş, "kaymalara" değinilmekle birlikte, elden geldiğince kaynak dizge 
normlarına yakın çeviri öncellikle hedef seçilmiştir. Buradan da anlaşıla-
cağı gibi, Newmark hem anlamsal çeviri, hem de iletişim amaçlı çeviride 
“eşdeğerliği” çeviri öncesi, ya da çeviri süreci sırasındaki normlara göre 
değil, Otto Kade bakış açısından kalma “bildirişim kuramına” dayalı ola-
rak sözcük düzeyinde aramıştır. Bu açıdan erek dil ve erek ekinle ilgili 
normlar gözönüne alınmadan, kaynak dil edincini geliştirecek bir yönteme 
başvurulmuştur. Başka  bir deyişle, Newmark’ın gerek “anlamsal”  çevi-
riyle, gerekse “iletişim amaçlı” çeviriyle ilgili yorumları, kaynak dil edin-
cini geliştirmeye yöneliktir. 
Yazınsal açıdan erek dil ve normlarının bu şekilde gözardı edilmesi ise, 
iki  soruyu  akla  getirir;  bunlardan  birincisi,  kaynak  dizge  normlarına  bu 
denli bağlı kalınması, çeviri de kaynak metindeki sözcük ve sözdizimdel 

---

 
102 
özelliklerin erek metne geçirilerek çeviriyi kimi zaman olumsuz, kimi za-
man  olumlu  yönde  etkileyen  “
girişime
”  neden  olmaz  mı  (Toury  1995: 
278): ikincisi ise, çevirilerin erek ekin açısından yazınsallığı konusuyla 
ilgilidir. Birinci soruya, bence en güzel yanıtı