Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

aktarım edincine
” sahip olduğu savını, 
çevirmenin kapalı kutuda geçen anlıksal süreçleri görgül olarak izleneme-
diğinden,  Saussure'ün  “dil  yeteneği”,  Chomsky'nin  “dil  edinci”,  ya  da 
Harris  ve  Sherwood’un  çeviri  yeteneğinin  doğuştan  geldiğini  öne  süren 
savlarıyla  kanıtlamaya  çalışmıştır.  Oysa  Toury,  Harris  ve Sherwood’un 
insanın doğuştan çeviri edincine sahip olduğuyla ilgili savlarına karşı bir 
sav ileri sürmüştür. Ona göre, çeviri edincinin hiç eğitimden geçirilmeden 
olduğu  gibi  bırakılması,  çeviri  edinçsizliğini  geliştirir.  Zaten  Harris  ve 
Sherwood yaş ilerledikçe çevirinin istem dışı bir yeti durumuna gelmekle 
birlikte, toplumsal iletişim işlevinin arttığını kendileri de kabul etmişler-
dir. Ne var ki, geçmişteki kuramcıların Toury'nin değindiği şekilde edin-
cin geliştirilmesi gereği üzerinde durmamaları, başta çeviribilim, ardından 
çeviri eğitimi ve çevirmenlik mesleği açısından büyük bir eksikliktir. Hö-
nig, doğuştan gelen bu edince “aktarım edinci” adını takmıştır. Oysa Wilss 
bu terimi farklı anlamda kullanmıştır. Sözkonusu edinç, iki dili karşılaş-
tırmalı olarak çözümleyebilme ve erek dilde yeniden üretebilmeyle ilgili 
çevirmenlere özgü doğuştan gelen karmaşık bir düzenektir. Başka bir de-
yişle, “aktarım edinci”, kaynak dildeki metnin edimsel olarak ele alınıp, 
işlevi, seslendiği kitlenin özelliği ve iletinin konusu açısından (agy.: 120) 
çözümlendikten sonra, aynı metni dilbilimsel açıdan çözümleyerek sözdi-
zimsel, düz ve yan anlamsal, biçemsel ve dil kullanımsal eşdeğerliği sağ-
layacak şekilde erek dile aktarabilme yetisidir (agy.: 118).  
Wilss'in yazarın okura götürülmesi gerektiğini düşündüğü bilimsel ve 
sanatsal metinlerde, çeviri sürecini yönlendiren en büyük etmen kaynak 
metindir. Kaynak metnin yorumbilimsel olarak çözümlenmesinden sonra 
çevirmenin görevi, sözkonusu metni