Book · February 020 citations reads 3,943 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Laboratoriya ishini bajarish tartibi:
 
Laboratoriya sharoitida tuproq xossa va hususiyatlarini o‘rganish uchun 
daladan keltirilgan tuproq namunalarini bajariladigan analizlar uchun oldindan
tayyorlab quo‘yishi kerak. Ko‘pchilik analizlar quritilgan, maydalangan va 1 
millimetrli elakdan o‘tkazilgan tuproqlardan bajariladi. Ayrim analizlarni daladan
olingan,tabiiy xolati saklangan tuproqlardan bajariladi.Tuproqni analizga
tayyorlash uchun laboratoriyaga keltirilgan tuproq namunalari quruq va soya 
joyda quritiladi. Quritilgan namuna toza qog‘o zyoki kartonga yoyilib yirik 
bo‘lakchalari barmoqlar bilan maydalanadi. So‘ngra undagi o‘simlik qoldiqlari va 
toshchalardan tozalanib tuproq lineyka yordamida katakchalarga bo‘linadi. Har 
bir katakchadan 10-15 grammdan tuproq olinib taxminan 300-400 gramm 
atrofida o‘rtacha namuna yig‘iladi. Olingan o‘rtacha namuna chinni xovonchaga
solinadi va uchiga rezina kiydirilgan tayoqcha bilan yaxshilab eziladi va
ko‘zlari 1 mm bo‘lgan elakdan o‘tkaziladi. Elakdan o‘tmay qolgan zarralar yana 
xovonchaga solib maydalanadi va elanadi. Bu ishni elakchadan o‘tmay qolgan 

---

16 
 
mayda toshchalar xosil bo‘lgunga qadar takrorlanadi. Shundan so‘ng elakda
qolgan zarralar toza qog‘ozga extiyotlik bilan olinib uning og‘irligi aniqlanadi
va foyiz miqdori topiladi. Bu zarralar tuproqning skelet qismi hisoblanadi. (1-
rasm).
Laboratoriya ishlari natijalarini hisoblash bo’yicha ko’rsatmalar: 
a x 100
X=------------ ;
N
Bu erda: x – tuproqning skelet qismi, %;
a – elakda qolgan zarralar, g;
N- olingan tuproq og‘irligi, g;
Elakdan o‘tkazilgangan tuproqlar shisha idishlarda, karton qo‘ticha yoki 
maxsus paketlarda saqlanadi. Ularning ustiga etiketkasi (kaerdan, qachon, qaysi
qatlamdan olinganligi) yozib qo‘yiladi.