Book · April 021 citations reads 54 1

Boshqa metall sulfitlarining oksidlanishi. Ya‘ni:

MeS + 3/2O₂ = MeO + SO₂ 2SO₂ + O₂ - 2SO₃
so ‗ng MeO + SO₃ = MeSO₄ hosil bo‗ladi, reaksiya tarkibidagi
CaCO₃ + SO₃ = CaSO₄ + CO₂
holida reaksiyaga kirishadi.
Molibden uch oksidining sulfidlari, korbonitlari, metall oksidlari 500—600°C li haroratda hosil bo‗la boshlaydi, ya‘ni:


CaCO₃ + MoO₃ = CaMoO₄ + CO₂ CuO + MoO₃ = CuMoO₄
CuSO₄ + MoO₃ - CuMoO₄ + SO₃

bunda avval:

hosil bo‗ladi:

SO₂ + O₂ = SO₃ ZnO + MoO₃ - ZnMoO₄ PbO + MoO₃ - PbMoO₄

Ferromolibden tuzi esa havosi so‗rib olingan idishda hosil bo‗ladi. Uni havoli joyda qizdirilsa, unda Fe₂O₃ va MoO₃ ham oksidlanib parchalanadi. Toza MoO₃ ishlab chiqarlsh texnologiyasi. Bu texnologik usulni amalga oshirishda jarayon yuqori bosimda olib boriladi, chunki bosim oshgan sari yuqori haroratda MoO₃ bug‗lari hosil bo‗lib, ular chang zarrachalari holida uchib chiqa boshlaydi. Bu usulni bug ‗latish (vozgonka) bilan haydash deyiladi. MoO₃ ning jarayoni 900 – 1100°C harorat oralig‗ida yaxshi boradi. Bu haroratda mineral tarkibidagi temir oksidi, kremniy oksidlari bug‗lanmaydi. Bu jarayonni amalga oshirish uchun aylanuvchi elektr o‗choqlarda kvarsdan tayyorlangan qozonchalarga (tigel) qizdirilgan molibdenit minerali quyiladi. Bu o‗choqlar 35°C da

egilgan bo‗lishi kerak. Qozonchalar 900 - 1100⁰C qizdirilganda, minerallar suyuqlanadi va bu qozonchalaming ustidan to‗xtovsiz ravishda havo yuborib turiladi. Bu havo hosil bo‗lgan MoO₃ bug ‗larini olib ketib turadi va ular o‗z yo‗lida qopli elaklardan o‗tkazib turiladi va ushlab qolinadi.
Bu usulda olingan MoO₃ 99,95% miqdorida ajralib chiqadi hamda nihoyatda boshqa moddalardan sof holatda bo‗ladi.
Bundan tashqari, boshqa kimyoviy usullar bo‗lib, bunda molibdenit konsentrati yuqori haroratda qizdiriladi. Hosil bo‗lgan kuyindi ammiak bilan ishqorlanadi, ya‘ni:
MoO₃ + 2NH₄OH = (NH₄) ₂ MoO₄ + H₂O


Konsentrat tarkibidagi CaMoO₄, MoO₂ hamda molibdenit ammiakda erimaydi va chiqindi tarkibida qoladi.
Qizdirish natijasida hosil bo‗lgan molibden tuzlari, mis va rux sulfitlari (xuddi shunday nikel ham) ammiakli suvda yaxshi eriydi va ular komplekslar holida eritmaga o‗tadi:


MeMoO₄+ 6NH₄OH = [Me(NH₃)J(OH)₂+ (NHJ₂MoO₄+ 4H₂O MeSO₄ + 6NH₄OH = [Me(NH₃)J(OH)₂+ (NHJ₂SO₄ + 4H₂O
Ferromolibdat ammiakli suvda parchalanadi, lekin bu reaksiya juda sust boradi. Shuning uchun ular molibdenit zarrachalari yuzasida gidroksid va gidrooqsillar holida yupqa pardalar hosil bo‗lishiga olib keladi hamda ular molibdenitlarning erishini kamaytiradi.
Eritmada hosil bo‗lgan Fe⁺² valentli birikmalari esa yaxshi eriydi hamda temirning ammiakli komplekslarini hosil qiladi:

Fe(OH)₂+ 6HN₄OH = [Fe(NH₃)J(OH)₂+ 6H₂O

Bu usulda olingan molibdenning miqdori 80–95% ni tashkil qiladi. Chiqindilarning miqdori 10% dan 30% gacha bo‗lib, unda qoladigan molibden miqdori 5% dan 25% gacha bo‗lishi mumkin. Shuning uchun bu chiqindilar yana texnologik qayta ishlashga yuboriladi.

Texnologik jarayon davomida quyidagilar suv bilan yuvilib turadi. Natijada uning tarkibidagi MoO₃ qisman suvda eruvchan bo‗lgani uchun, uning miqdori suvli eritmada 3–5 g/1 ni tashkil qiladi va bu eritma texnologik tizimga qaytariladi.
Ishlab chiqarish korxonalarida kuyindilar (molibdenit kuyindilari) 8—
10 % ammiak bilan ishqorlanadi va bu jarayon 3–4 marta amalga oshiriladi. Bundan maqsad molibdenni to‗liq olishdir.
Birinchi va ikkinchi ishqorlangan eritmalarni bir-biriga qo‗shib, temir va mis ionlaridan tozalash uchun yuboriladi.
Qolgan ishqorlash natijasida hosil bo‗lgan eritmalar esa texnologik qismning boshlang‗ich qismiga yuboriladi. Har qaysi ishqorlash bosqichidan so ‗ng eritma elakdan o‗tkaziladi va cho‗kma suv bilan yuviladi. Suv bilan yuvilgan eritma tizimga qaytariladi, ya‘ni, yana qayta ishlashga yuboriladi.