Bolani tarbiyalash san’ati

Harakatlar va aralashuvlar
Oila to’g’risida қo’shimcha ma’lumotlarni yig’ish 
Bola parvarishini ta’minlagan avvalgi pediatriya xizmatlari bilan bog’lash va bola 
salomatligining ahvoli va rivojlanishi to’g’risida қo’shimcha ma’lumotlar yig’ish. 
PediatrgaG’oilaviy shifokorga bola va oila to’g’risida xabar berish hamda tibbiy ko’rik 
va baholashni tashkil қilish 
Bolalar bilan yomon muomala қilish va ularni mensimaslikni oldini olish uchun 
mas’ul bo’lgan ijtimoiy xodimlar jamoasi bilan uchrashuv o’tkazish 
Onadan uning salomatligini tekshirish kerak yoki yo’қligini so’rash 
YAқin vaқt ichida, odatda bolaning otasi ham uyda bo’ladigan davrda bu xonadonga 
takroran tashrif buyurish Oilaga tekshiruv va baholashdan o’tishga yordam berish.Oila 
yordam taқdim etilishi bo’yicha talab etiladigan mezonlarga mos yoki yo’қligini bilish 
uchun Ijtimoiy xizmatlar markazi bilan bog’lanish.Baholashdan keyin bolani 
ertaG’maktabgacha ta’lim dasturiga yozdirib қo’yish.Ona va otani o’g’illarining 
rivojlanishiga yordam beradigan harakatlarga o’rgatish. Onani onalarni қo’llab-
қuvvatlash guruhlariga jalb қilish ( u yerda onalar bilimlari bilan almashadilar)
Xavotirlanish uchun sabablar
Ona, onalik depressiyasidan (ruhiy siқilishdan) yoki tug’ruқdan keyingi davr bilan 
bog’liқ kasallikdan aziyat chekishi mumkin 
Ona bolasi bilan aloқasini rivojlantirmagan va zaruriy parvarish va rag’batlantiruvchi 
tarbiyani ta’minlamaydi 
Buvi va buva bolani tarbiyalashda ishtirok etmaydilar 

---

Қo’llanilishi mumkin bo’lgan aralashuvlar
Ona va bola birgalikda pediatr tekshiruvidan o’tishi hamda, zarur bo’lsa, ruhiy 
rivojlanish xizmatiga murojaat etishi 
Onani perinatal salomatlik muammolarini baholashga yuborish 
Ona va bola o’rtasidagi aloқa va mehr tuyg’ulari rivojlanishini қo’llab-қuvvatlash 
uchun ularning xonadoniga yanada tez-tez tashrif қilib turish 
Buvi va buva bilan ularning bola rivojlanishidagi salohiyatli roli to’g’risida 
suhbatlashing; buva bilan suhbatda miya to’g’risidagi fan tushunchasini қo’llash 
Ona bilan bolaning otasini jarayonga jalb қilish masalasini muhokama қilish. Agar oila 
a’zolari rozi bo’lsa, oila uchun psixologik maslahatni tashkil қilish
1 guruh 
1.Bolaning shaxsiy қobiliyatlaridan tashқari, oiladan kelib chiқadigan omillar (xulқ-
atvor, munosabatlar) bolaning rivojlanishi va o’z қobiliyatlarini namoyon қilishi uchun 
yagona muhim jihatlar hisoblanadi. 
2. YAshab қolish huқuқi BMTning bola huқuқlari to’g’risidagi konvensiyada 
kafolatlangan.
3. Universal xizmatlar faқat zaif oilalarga yo’naltirilgan.
4. Boshқa hamkorlar bilan ishlashda xizmatG’yordamlar o’rtasidagi muvofiқlashtirish 
andazasiga asoslanib amalga oshirilishi mumkin.
5. Tarmoқlararo ish oilalarning xizmatlardan foydalanish imkoniga ega bo’lishga ta’sir 
ko’rsatmaydi.
2 guruh 
1. Tarmoқlararo ish professional rollar va ishonchga ta’sir ko’rsatmaydi.
2. Қayta tiklantiruvchi nazorat, ma’muriy yordamga erishish maқsadida, patronaj 
hamshiraning hamkasblari tomonidan ta’minlanadi.
3. Vaziyatni boshқarish oila ehtiyojlari va uning kuchli tomonlarini baholashni 
anglatadi.
4.Oilalar to’g’risidagi ma’lumotlar bilan almashish қonun talablariga muvofiқ bo’lishi 
kerak emas.
5.Patronaj hamshirada oila to’g’risidagi ma’lumotni oilaning roziligisiz berish mumkin 
bo’lgan vaziyatlar mavjud.
Oilalarga xamkor tashkilotlar tomonidan taқdim etiladigan xizmatlar ko’rsatilishi talab 
etiladigan vaziyatlarni tushuntirish. 
Turli tashkilotlarda ishlarni yaxshilashi mumkin bo’lgan omillarni farқlay olish. 
Patronaj hamshirasi, oilalarga kichik yoshdagi bolalarning salomatligi va 
rivojlanishida yaxshi natijalarga erishish yo’llarini o’rgatadi; 
Oilalarimkoniyativasalohiyatinibaholaydi;
Oilaa’zolario’rtasidagimunosabatlarvaturmushsharoitlarinikuzatadi, 
ularningsalomatlikholativamuammolarinianiқlaydi; 
Bolaningrivojlanishivaota-
onalarxotirjamligiyuzasidankeraklimaslahatlarnitaқdimetadi;
Bola 
vaoilaningumumiyehtiyojlarinibaholaydivasog’liқnisaқlashtizimigategishlimavjudmua
mmolarnihaletishdayordamberadi 

---

Oilalarga 
profilaktik 
tekshiruvlar, 
bolaniparvarishlashvarejaliimmunizatsiyadano’tkazishhamda 
patronaj 
jarayonidataқdimetiladigankundaliktibbiyxizmatlardanfoydalanishto’g’risidama’lumot
beradi;
Oilalargafoydalanishimkonibo’lganmanbalarto’g’risidama’lumotberadi, 
yo’nalishlarnianiқlaydi, 
hamkorlaryokibarchatibbiymuassasalarxizmatidanfoydalanuvchioilalarniқo’llab-
қuvvatlaydi, xonadonlargakirishorқalitizimliyordamko’rsatadi;
Hamkorlarxizmatibilanbog’laydihamdaoilalarningijtimoiyintegratsiyasigako’maklashi
shnio’rgatadi.
Bola 
hayotiningdastlabkiyillari 
organizm 
rivojlanishiningbarchajihatlari 
– 
jismoniyrivojlanish, 
bilimorttirish, 
ijtimoiyvahissiyholatlarhalқiluvchiahamiyatgaegabo’ladi. 
Budavrbolaningtalabdarajasidamuvofiқovқatlanishi, 
maқbulrivojlanishiuchunқulaymuhithamdaasosiytarbiyachisibilanmehr-
g’amxo’rlikkaasoslanganyaқinmunosabatlarnitalabetadi. 
Chaқaloқningyashabқolishi, o’sishivarivojlanishibir-birigachambarchasbog’liқvabir-
birinio’zaroto’ldiribturadi.
Buesa, 
bolaningrivojlanishborasidagiehtiyojlariko’pқirraliligivaularnimurakkabyaxlitliksifatid
ako’rishlozimliginianglatadi 
Bola 
hayotiningdastlabkiyillari 
organizm 
rivojlanishiningbarchajihatlari 
– 
jismoniyrivojlanish, 
bilimorttirish, 
ijtimoiyvahissiyholatlarhalқiluvchiahamiyatgaegabo’ladi. 
Budavrbolaningtalabdarajasidamuvofiқovқatlanishi, 
maқbulrivojlanishiuchunқulaymuhithamdaasosiytarbiyachisibilanmehr-
g’amxo’rlikkaasoslanganyaқinmunosabatlarnitalabetadi. 
Chaқaloқningyashabқolishi, o’sishivarivojlanishibir-birigachambarchasbog’liқvabir-
birinio’zaroto’ldiribturadi.
Buesa, 
bolaningrivojlanishborasidagiehtiyojlariko’pқirraliligivaularnimurakkabyaxlitliksifatid
ako’rishlozimliginianglatadi 
Ushbu andaza bir-birining ichida mujassamlashgan va bola harakatlariga ta’sir 
қiladigan turli darajalarni ko’rib chiқadi: