Болаларни мактабга ақлий ва ижтимоий психологик тайёргарлигинининг психологик томонлари

Шахсий ва ижтимоий-психологик тайёргарлик.
Боланинг мактабда муваффақиятли ўқиши нафақат унинг ақлий ва жисмоний тайёргарлиги, балки шахсий ва ижтимоий-психологик тайёгарлигига ҳамбоғлик.Мактабга ўқиш учун келаетган бола янги ижтимоий мавқеини - турли мажбўриятлари ва хукуклари бўлган ва унга турли талаблар қўйиладиган - ўқувчи мавкеини олиш учун тайёр бўлмоғи лозим. Катта боғча ёшдаги болалар асосан мактабда ўқиш учун эхтиеж сезадилар лекин бу хохиш ва эхтиеж мотиви турлича бўлиши мумкин."Менга чиройли форма ва дафтар қалам ва ручкалар сотиб олиб беришади", "Мактабга ўртокларим кўп бўлади ва мен улар билан мазза қилибўйнайман", "Мактабда ухлатишмайди", "Мактаб ташқи атрибутлари шубхасиз катта мактабдаги болаларни жуда қизиқтиради, лекин бу мактабда муваффақиятли ўқиш учун асосий мотив бўла олмайди"," Мен отамга ўхшаган бўлишим учун ўқишим керак","Ёзишни жуда яхши кўраман","Ўқишни ўрганаман","Мактабда кейин мисолларни ечишни ўрганаман". Ушбу хохиш ва Ҳаракат боланинг мактабда муваффақиятли ўқиши учун табиий равишда асос бўла олади. Боланинг энди ўзини катта бўлганини, Боғча боласи эмас, балки маълум бир мажбўриятлари бор бўлган ўқувчибўлишини англаши, жиддий фаолият билан шуғулланаётганлигини билиши нихоятда мўхим. Боланинг мактабга боришини истамаслиги ҳам салбий холат хисобланади. Мактабда шахсий ва ижтимоий-психологик тайёргарлик болаларда тенгдошлари, ўкитувчилари билан муносабатга кириша олиш хусусиятини шакллантиришни ҳамўз ичига олади. Ҳар бир бола болалар жамоасига қўшила олиши, улар билан ҳамкорликда Ҳаракатқила олиши баъзи вазиятларда уларга ён босиб, бошқа вазиятларда ён босмасликка эриша олиши зарур. ушбу хусусиятлар боланинг мактабдаги янги шароитларга тез мослаша олишини таъминлаб беради. 6-7 ёшли болалар ўқишдаги асосий кийинчилик шундан иборатки, кўпинча бу ёшдаги болалар ўкитувчини ўзок вақт давомида эшита олмайдилар. ЎқувҲаракатларига узок вақт диққатларини қарата олмайдилар. Бунга сабаб фақат шу ёшдаги болаларда ихтиёрий диққатнинг ривожланмаганлигида эмас, балки боланинг катталар билан мулоқотга кириша олиши хусусиятига ҳамтўлабоғлик. Чунки шу хусусияти ривожланган болалар эркин мулоқотга кириша оладилар, қизиқтирган нарсалар хақида сўрай оладилар. Натижада уларнинг ўқишга бўлган қизиқишлари ортади ва ўкитувчи гапираётган нарсаларни диққат билан ўзок вақт эшита оладилар. Демак, боланинг мактабга тез мослашиши ва муваффақиятли ўқишида шахсий ва ижтимоий-психологик тайёргарлигинингҳам аҳамияти жуда катта.