Болалар ва ўсимларнинг мускуллар фаолиятларининг физиологик хусусиятлари



Download 1,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/42
Sana26.02.2022
Hajmi1,28 Mb.
#470732
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42
Bog'liq
25-y-Bolalar-va-osmirlarda-harakat-sifatlarini-rivojlantiruvchi-va-ozgartiruvchi-irsiy-va-tibbiy-omillar-oquv-E.N.Nuritdinov-S-2011

ўпканинг тириклик сиғими
(
ЎТС

катталашишини таъмин этади. Анча катта ЎТС га сузувчи, эшкак этувчи 
ёшлар эга бўлади ва уларда 5 ва унда юқори литрни ташкил этади. Ёш 
спортчиларда ўпка ҳажмлари нисбатан яхши кўрсаткичи мавжуд: 
функционал қолдиқ сиғимдаги қолдиқ ҳажмининг улуши пасаяди, ўпка 
альвеолаларида кислород захираси ортади. Нафас функциялари ёшга 
боғлиқ ҳолда ортиб борувчи 
ўпканинг максимал вентиляциясини
(
ЎМВ
) ҳам характерлайди. Бу пайтда нафас захираси ортади, яъни 
нафаснинг дақиқалик ҳажми ва ўпканинг максимал вентиляцияси орасида 
фарқ мавжуд бўлади. 
Организм ривожланишига қараб кислород етишмаслигига мослашиши 
ортади. Болалар ва ўсмирлар вояга етганларга нисбатан нафас олиши 
кислород тақчиллиги шароитларида ишлаш қобилиятига камроқга, бу 
пайтда уларда вояга етган одамларга нисбатан жуда тез қонни кислород 
билан тўйиниши пасаяди. Нафас олиш ва нафас чиқариш пайтларида 
нафасни ушлаб туриш мактабгача ёшдаги болаларда ўзаро мос ҳолда 15-20 
с ва 6-8 с ташкил этади. Кичик маактаб ёшдаги болаларда гипоксия 
турғунлик 30-40 с ва 15-20 с гача нафас олишда ва чиқаришда ортади, 
спортчиларда бу кўрсаткичлар жуда тез ўзгартирилади. 
Болаларда мезоний ҳаракат фаолиятларига нафас олиш тизимининг 
реакцияси катталардагига нисбатан анча юқори. Сифат машқларини 
бажариш таъсири остида мезоний юкламаларга ўпка вентиляцияси ва 
кислород истеъмол қилишнинг пасайиши кузатилади. Болалар иш 
бажариш пайтида ташқи нафас олиш ва кислородни истеъмол қилишни 
тезлатиш қобилиятига эга эмаслиги билан характерланади. Масалан, 8-9 
ёшли болаларда кучли иш бажарганда нафаснинг дақиқалик ҳажми 


тинчлик пайтдагига нисбатан 10-12 марта (50-70 л/дақ.), вояга етган 
одамларда 15-18 марта (100-120 л/дақ.), бу пайтда спортчиларда янада 
кўпроқ 20-25 марта (180-220 л/дақ.) ортиши мумкин. Ёш болаларда ўпка 
вентиляциясини ортиши асосан нафас олишни тезлашиши ёрдамида 
амалга ошса, унинг чуқурлиги ҳисобига ортиши жуда кам даражада юзага 
келади. 
Ёш болалар оғир иш бажарганда артериал-вена қонида кислород 
бўйича фарқ жуда камлиги билан характерланади. Шундай қилиб, 

Download 1,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish